عدم نظارت کافی بر نقشه های ساختمان در شهر تهران

فایلهای محاسباتی (سازه) توسط شهرداری کنترل نمی شود.
شاید شنیدن این واقعیت برای شهروندان تهرانی تلخ باشد اما حقیقت دارد
به گزارش (IBMP.ir) شهرداری تهران در راستای سرعت بخشیدن به عملیات بررسی و نظارت بر پرونده های شهر سازی و رضایت شهروندان، دفاتر خدمات الکترونیک شهر را به سرپرستی سازمان فناوران شهر ایجاد نمود. این دفاتر به عنوان بخش خصوصی (البته اعطای امتیاز این دفاتر هم خود جای بحثی طولانی دارد) واقعاً هدف سرعت بخشیدن به پروسه تشکیل و پیشرفت پرونده های شهرسازی و رضایت ارباب رجوع را تأمین نمود.
اما نکته ای منفی که در ساختار آنها وجود دارد به کارگیری نیروهای غیر اجرایی در بخش کنترل نقشه های معماری می باشد و همین موضوع باعث تفاوت اجرا و نقشه های تأیید شده معماری می شود. و اما واقعیت تلخی که هر روز تکرار می شود عدم کنترل و چک فایل های محاسباتی (Etabs , safe) توسط این دفاتر است. دلیل این موضوع هم تضمین یک مهندس محاسب یا یک شرکت مشاور مهندسی با گذاشتن یک برگ تعهد مهندسی محاسب بر روی نقشه های محاسبات و نقشه های محاسبات ممهور و امضا شده می باشد و شهرداری با اخذ یک برگ تعهد سبز مهندسی و نقشه های امضا شده و ممهور به مهر مهندس شانه از کنترل آنها خالی می کند.
حال چندین سوال به ذهن می رسد:
1.چرا شهرداری در مساله ای به این مهمی نقش بازی می کند ولی مسئولیت حقوقی آن را به عهده یک مهندس حقیقی و یا یک شرکت مشاور مهندسی حقوقی می اندازد؟
2.حال که شهرداری با گرفتن نقشه های محاسبات ممهور به مهر مهندسی حقیقی یا حقوقی مسئولیت حقوقی را به گردن نظام مهندسی استان تهران (صادر کننده پروانه اشتغال به کار مهندسین ساختمان) می اندازد چرا کنترل این نقشه های مهم که زندگی یا مرگ میلیونها انسان را در زمان زلزله تعیین می کند به عهده سازمان نظام مهندسی استان تهران وا نمی گذارد؟
3.آیا سازمان نظام مهندسی استان تهران پتانسیل (پرسنل کافی یا طراحی سیستم قدرتمند نظارت) کنترل این نقشه ها را دارد؟
جواب سوال اول و دوم: مسئولین شهرداری فکر می کنند اگر کنترل نقشه های مهندسی ساختمان را از دست بدهند، قدرت را از دست داده اند. در حالی که این طور نیست بلکه شهرداری می بایست فقط نظارت اولیه بر کنترل نقشه های معماری داشته باشد نه نقشه های محاسبات و تأسیسات برقی و مکانیکی. و حتی نظارت نهایی نقشه های معماری را نیز به عهده سازمان نظام مهندسی یا اعضای آن واگذارد تا شاهد بلوغ مهندسی در ساختمان های شهر باشیم. و همچنین بر شهرداری است که نظارت دقیق بر رعایت ضوابط شهرداری در ساخت و سازها داشته باشد نه آنکه عدم رعایت ضوابط شهرسازی تبدیل به منبع درآمد برای شهرداری گردد و از اعضای محترم شورای شهر شنیده شود که (بعد از تأیید طرح تفصیلی) دیگر واحد مسکونی بدون پارکینگ نداریم درحالیکه همچنان تخلف تبدیل واحد مسکونی بزرگتر به دو  واحد و کسری پارکینگ و جریمه مربوطه (تبدیل واحد و کسری پارکینگ) در شهرداری بر قرار باشد.
و جواب سوال سوم: لازم به توضیح است نه شهرداری و نه سازمان نظام مهندسی استان تهران به تناسب تعداد ساخت و سازهای شهر تهران، تعداد پرسنل کافی برای نظارت بر نقشه ها ندارند. اما تعداد اعضای سازمان نظام مهندسی استان تهران به تناسب تعداد ساخت و سازهای شهر تهران می باشد و فقط باید یک سیستم قدرتمند نظارت تدوین و طراحی گردد و آن اجرای ماده ی 33 قانون نظام مهندسی می باشد و تفسیر و قرائت صحیح توسط مهندسینی که تجربه اجرائی کافی داشته اند، ضمان اجرائی این ماده قانونی خواهد گردید.
با توجه به تحقیقات گسترده (IBMP.ir) خیلی از مهندسین که در دستگاه های دولتی و شهرداری مشغول به فعالیت اند به لحاظ اشتغال به کار 8 ساعته در سازمان یا اداره یا وزارتخانه یا شهرداری اصلاً سابقه اجرای ساختمان نداشته اند و همین قضیه (بالا بودن نرخ تعداد برگه های مهندسی نسبت به ساخت و سازها) باعث به وجود آمدن پدیده شوم برگه فروشی شده است.
اجرای ماده 33 قانون نظام مهندسی می بایست توسط مهندسینی که در بخش خصوصی (شرکت های مشاور) مشغول به فعالیت اند و شاغل در سازمانهای دولتی و شبه دولتی و شهرداری نیستند، صورت پذیرد و سازمان نظام مهندسی از به عضویت در آمدن کارمندان دولتی و شبه دولتی و شهرداری و مهندسین حقیقی که تجربه کافی ندارند، در شرکتهای مشاور مهندسی ممانعت به عمل آورد و حتی از کار کردن این عزیزان ممانعت به عمل آورد چرا که این دوستان علاوه بر حقوق و مزایای کارمندی حاضر به فروش برگه های خود با قیمت پایین تر می باشند و حق بخش خصوصی پایمال می شود. 
آن موقع اشخاصی که دغدغه واقعی آنها ساخت مهندسی ساختمان است و وقت کافی برای این مهم می گذارند، ارزش ریالی واقعی خدمات مهندسی را دریافت کنند.
جالب است بدانید خیلی از اعضای اولیه سازمان که پروانه اشتغال به کار را در پایه 1 دارا هستند در رشته معماری توانایی طراحی نقشه های معماری طبق ضوابط شهرداری و در رشته عمران توانایی محاسبه و طراحی نقشه های سازه را ندارند و در نتیجه برگه فروشی رواج پیدا کرده است. اما اقدام اخیر سازمان نظام مهندسی استان تهران شایسته تقدیر است و آن، رجوع به ساختمانهای در حال ساخت و بررسی نقشه های سازه می باشد.
 یک مثال، اهمیت به روز بودن معلومات علمی مهندسی را نشان می دهد: آیا اجازه پرواز به خلبانی که 5 سال پرواز نداشته را می دهند که جان 100 نفر را به او بسپارند؟
آیا پروانه اشتغال به کار پزشکی که فقط چند نفر را متوالی به کام مرگ برساند (به دلیل عدم توانایی در طبابت یا به روز نبودن اطلاعات پزشکی) را باطل نمی کنند؟
آیا درست است که نقشه یک ساختمان را مهندسی طراحی نماید که اصول و مبانی محاسبات را نداند؟
 Etabs , safe را نیاموخته باشد  ولی پایه 1 در رشته خود داشته باشد و جان حداقل 50 نفر در زمان زلزله به دست او به خطر بیفتد؟
فقط تفاوت نتیجه کار خلبان و پزشک نا آشنا به اصول روز کاری خود با یک مهندس در این است که مردگان حاصل کار آنها سریعاً به چشم می آید اما تعدادشان کمتر می باشد ولی تلفات جانی و مالی حاصل کار یک مهندس نا آشنا به اصول حرفه ای فقط در زمان زلزله نمود پیدا می کند و تعدادشان بسیار زیادتر از تلفات خلبان یا پزشک خاطی است اما آن موقع چه شخصی یا سازمانی جوابگوی تلفات انسانی می باشد؟ مهندس یا سازمان نظام مهندسی استان یا شهرداری؟
به گزارش (IBMP.ir)  در کنار این نقصان ها، عزمی جدی در اعضای هئیت مدیره جدید سازمان نظام مهندسی استان تهران دیده می شود که به دنبال بر طرف نمودن نواقص می باشد.
نکته حائز اهمیت دیگر که نقد شهرداری می باشد آن است که دخالت شهرداری در  روند تهیه جواز ساخت باعث به وجود آمدن کاغذ بازی و غیر حرفه ای کردن روند تهیه نقشه ها و چک لیست ها و دفترچه آزمایش خاک شده است.
کدام دفتر مهندسی یا شرکت مشاور مهندسی (حقوقی) هست که بیان نماید چک لیست مبحث 19، چک لیست زلزله، چک لیست محاسبات، چک لیست مصرف آب توسط شهرداری کنترل می شود و صوری نمی باشد!؟
یا دفترچه آزمایش مکانیک خاک حالت صوری نداشته باشد و گمانه برداری از خاک انجام شده باشد و واقعاً آزمایش صورت گرفته باشد؟ قریب به اتفاق دفترچه های آزمایش مکانیک خاک به صورت صوری و بدون گمانه برداری و آزمایش تهیه می شود. کدام دفتر مهندسی یا شرکت مشاور مهندسی (حقوقی) هست که بیان نماید تمام کارفرماهایش در امر تهیه نقشه های محاسبات دخالت ندارند و اختیار تام را به متخصصین می سپارند یا نه؛ سفارش آنها را به یاد دارند که سبک طراحی نمایید یا دیوار برشی نمی خواهم. مگر کارفرماها آمده اند سوپرمارکت؟ چه سازمان یا ارگانی شأن جامعه مهندسین را سبک و سخیف کرده است؟
چرا؟ واقعاً چرا؟ چرا جامعه حرفه ای مهندسی سکوت کرده است؟ در برابر این همه اجحاف به حقوق خود و شهروندانشان؟ چرا کارفرمایی که اصلاً ذره ای سواد مهندسی ندارد باید به یک مهندس یا شرکت مهندسی دستور کاهش وزن سازه بدهد؟ چرا بایدکارفرما در زمان اجرا به حال خودش واگذاشته شود و به سلیقه خود نقشه های سازه را اجرا نماید؟ چرا؟ چه کسی مسئول است؟ چه ارگانی پاسخگو است؟ مهندس؟ سازمان؟ شهرداری؟
 نگارنده این مقاله ناقص مدعی است برای تک تک ادعاهایش، می تواند شماره پرونده شهرسازی ارائه نماید.
لازم به توضیح است که این روند اشتباه سالهاست که در شهرداری طی می شود و جناب آقای دکتر قالیباف تنها شهرداری است که کمر همت به اصلاح این ساختارهای نادرست در شهرداری بسته است. و از زحمات ایشان تشکر به عمل می آید.
قضاوت با شما خوانندگان گرامی
منتظر نظرات سازنده جامعه مهندسی هستیم.

نظرات:

نظر بدهید: