رواج معامله مسکن به روش "معاوضه"
رواج معامله مسکن به روش "معاوضه"
با گذشت قرن‌ها از ابداع پول و سپس انتشار اسکناس، اغلب معاملات رایج در زمینه‌هاي گوناگون در نتیجه دادوستد کالا یا خدمتی خاص، با پول صورت مي‌گیرد.
این در حالی است که تا قبل از اختراع پول و رواج استفاده از اوراق بهاداری همچون چک و سفته در معاملات، اغلب این معاملات به صورت دادوستدهای پایاپای یا همان معامله کالا در برابر کالا، کالا در برابر خدمت، خدمت در برابر خدمت یا خدمت در برابر کالا صورت مي‌گرفت.
در معاملات مسکن نیز، رایج‌ترین شیوه‌ای که از این دسته معاملات در ذهن وجود دارد و معمولا اغلب معاملات به این شیوه انجام مي‌شود، خرید و فروش آپارتمان یا ديگر ساختمان‌ها با انواع کاربری، در قبال دریافت وجه نقد یا همان پول است.
اما هنوز هم در میان معاملات املاک، دیده مي‌شود افراد برای تبدیل ملک خود، ترجیح مي‌دهند از همان سنت قدیمی اجدادشان استفاده کنند؛ یعنی ترجیح می‌دهند به جای اینکه ملک خود را بفروشند و پول بگیرند، آن را با ملک دلخواه دیگری با ارزش مشابه تعویض کنند که این عمل در اصطلاح معاملات مسکن «معاوضه» گفته مي‌شود.
بازار واقعی معاوضه، جایگزین بازار کاذب فروش در طول سال‌هاي اخیر، تعداد فایل‌هاي معاوضه املاک با ملک دیگر یا با ديگر کالاهای سرمایه‌اي یا مصرفی مانند خودرو و... همیشه قسمتی نه چندان گسترده اما دائمی از فایل‌هاي معرفی‌شده به بازار مسکن را به خود اختصاص داده و مي‌دهد.
اما، اینگونه معاملات که اغلب مشتریان و متقاضیان خاص خود را دارد، معمولا در سال‌هایی که مسکن با رکود مواجه مي‌شود و آینده چندان شفافی ندارد، نسبت به سال‌هاي رونق معاملات مسکن افزایش مي‌یابد.
یعنی زمانی که فروشنده مطمئن است شرایط بازار به قدری روشن و مسکن به قدری پربازده است که وجه نقد دریافتی بابت فروش مسکن یا هر ملک دیگری، به مراتب ارزشی بیش از معاوضه با ديگر کالاها، خواهد داشت.
به بیان دیگر، در شرایطی مانند شرایط کنونی که به علت حاکمیت شرایط رکود تورمی عملا معامله خرید و فروش در بازار مسکن انجام نمي‌شود، برخی مالکان که به انگیزه‌هاي گوناگون خواهان استفاده از ارزش مالی املاک خود در ديگر بازارهای اقتصادی یا حتی همان بازار مسکن هستند، ترجیح مي‌دهند به جای حضور در بازار پرابهام و بی‌رونق فروش، مشتری واقعی املاک خود را از طریق فایل‌هاي معاوضه پیدا کنند.
از این طریق، این افراد اولا مطمئن هستند که نوسان ارزشی ملک در دوران بی‌ثباتی قیمت‌ها در بازار مسکن، به دلیل آنکه ملک خود را تبدیل به ملک یا کالای دیگری کرده‌اند، در نتیجه کاهش ارزش پول در طول زمان، سرمایه آنها را تحت‌الشعاع قرار نمي‌دهد و ثانیا، مشتری ملک آنها که درواقع خود نیز متقاضی ملک وی محسوب مي‌شوند، فروشنده و خریدار واقعی است و معامله به دلیل پایاپای بودن با بیشترین توافق و کمترین فوت وقت صورت مي‌گیرد.
هرچند اینگونه معاملات به دلیل تنوع املاک معاوضه‌اي نیز دردسرهایی در زمان ارزش‌گذاری دارد، اما واقعی بودن خریداران و فروشندگان این دست از معاملات، جزو مزایای آن محسوب مي‌شود.
امری که در معاملات خرید و فروش مسکن در ازای پرداخت پول این روزها به چشم نمي‌خورد و اغلب فروشندگان حتی اگر در مراحل اول حاضر به فروش شوند، در مراحل پایانی به‌رغم حبابی بودن قیمت‌ها، از معامله منصرف مي‌شوند.
آپارتمان را با چه معاوضه می توان کرد؟
اما در شرایطی که تب معاملات معاوضه‌اي در بازار مسکن ظاهرا از معاملات خرید و فروش گرم‌تر شده است، بیشترین افرادی که خواهان معاوضه آپارتمان یا واحد مسکونی خود با املاک دیگری هستند، تمایل دارند در ازای ملک خود، زمین کلنگی در شمال شهر تهران دریافت کنند.
در واقع اغلب تقاضای بازار معاوضه املاک پایتخت حول معاوضه آپارتمان یا واحدهای مسکونی نوساز با املاک بزرگ متراژ کلنگی در محدوده‌هاي شمالی شهر مي‌چرخد.
به این ترتیب، اغلب متقاضیان معاوضه املاک، به دنبال این هستند حالا که شرایط فروش واحدهای نوساز چندان مساعد نیست، واحدهای خود را با همان ارزش ریالی مورد انتظار، با املاک کلنگی که موقعیت مناسبی برای ساخت و ساز و سوددهی در آینده دارند، تعویض کنند. این امر بیشتر در میان سازندگان رایج است.
در این شرایط معمولا افراد بابت معاوضه آپارتمان‌هاي نوساز خود با ملک کلنگی ترجیح مي‌دهند بخشی از ارزش معامله را به صورت پول نقد دریافت کنند که این درخواست معمولا به منظور تامین مالی هزینه‌هاي اجرای پروژه جدید در ملک کلنگی، صورت مي‌گیرد.
رهایی از دردسر «ساخت» و «فروش»
اما حالت عکس اینگونه معاوضه هم وجود دارد و آن اینکه افرادی هستند که ورثه یک ملک کلنگی هستند یا به هر دلیلی تمایل به ساخت و ساز یا فروش ملک خود را ندارند. این دسته از افراد ترجیح مي‌دهند برای رهایی از دردسرهای احتمالی فروش یا ساخت‌وساز، ملک کلنگی را با آپارتمان نوساز معاوضه کنند. متقاضیان اینگونه معاملات معاوضه‌اي معمولا افراد معمولی یا افرادی غیر از بساز و بفروش‌ها یا همان سازندگان هستند.
معاوضه آپارتمان بزرگ متراژ با دو آپارتمان کوچک متراژ یا شکل برعکس آن نیز از دیگر شیوه‌هاي رایج معاوضه در بازار مسکن است که متناسب با نظر متقاضیان و اهداف آنها انجام مي‌شود.
این در حالی است که در انواع دیگر معاوضه، معاوضه ملک اعم از کلنگی و آپارتمان با خودرو و... نیز در بین فایل‌هاي معاوضه املاک معرفی شده به بازار مسکن به چشم مي‌خورد که تعداد آنها در مقایسه با معاوضه ملک با ملک بسیار اندک است.
