دو اقدام براي زلزله تهران

استفاده از شكل تكامل يافته روش قديمي هشدار زلزله بر مبناي «حس حيوانات»
مركز مطالعات و برنامه‌ريزي شهر تهران براي كنترل بحران ناشي از زلزله احتمالي پايتخت دو اقدام مرتبط با قبل و بعد از زلزله را در دستور كار قرار داده است.

در اين مركز با تكيه بر اين استدلال كه تحقيقات نهادهاي مختلف درباره پيش‌بيني وقوع زلزله‌بزرگ تهران صرفا براساس احتمالات انجام شده و فاقد قطعيت يا زمان علمي مشخصي است، اخيرا كار روي «حس حيوانات» براي هشدار زلزله شروع شده است.
مدير دفتر محيط‌زيست و مديريت بحران مركز مطالعات و برنامه‌ريزي شهر تهران معتقد است: پيشرفته‌ترين روش براي اعلام هشدار سريع زلزله، شكل تكامل يافته روش قديمي هشدار توسط حيوانات است.
اين دفتر همچنين در قالب پروژه دوم، درنظر دارد با راه‌اندازي يك سيستم ايمني، امكان قطع خودكار شريان‌هاي حياتي شهر تهران تنها چندثانيه بعد از وقوع زلزله‌بزرگ را فراهم كند.
در اين باره دکتر فرزاد بهتاش مدیر دفتر محیط‌زیست و مديريت بحران مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران با اشاره به مطالعات مرکز درباره نحوه مدیریت بحران در محیط‌های شهری گفت: در حال حاضر مرکز، بحث‌های زیادی در قالب مطالعه انجام داده تا بتواند براساس آن از تمام فرصت‌ها استفاده کند در این راه نیز با دانشگاه‌های زیادی ارتباط برقرار کرده تا از فرصت‌های مطالعاتی دانشجویان هم استفاده کند.
اوافزود: بحث‌های آینده اقتصادی شهر تهران و بحران‌های فعلی شهر تهران یکی از چندین موردی است که مرکز در مطالعات خود به آن توجه داشته است.
او در پاسخ به این سوال که آیا در مورد میزان آمادگی شهر تهران در برخورد با بحران‌هایی مثل زلزله مطالعه‌ای انجام شده است یا خیر، اظهار کرد: مطالعاتی در این عنوان کلی در مرکز انجام نشده است، چون بیشتر سازمان‌های عملیاتی هستند که در این موضوع می‌توانند پاسخگو باشند.
او اضافه کرد: این درست است که کار مرکز مطالعات انجام تحقیق است، اما این بحث موضوعی نیست که بتوان با یک مطالعه به آن پرداخت و ببینیم که آیا تهران آماده است یا نه چون تنها سازمانی که به این موضوع می‌پردازد مرکز مطالعات نیست.
بهتاش با اشاره به این موضوع که بحث‌های مطالعاتی در خصوص پیش‌بینی وقوع زلزله قطعیت ندارد، تاکید کرد: زلزله مقوله‌ای است که به هیچ عنوان، قابل پیش‌بینی نیست. تمام تحقیقاتی که تاکنون ارائه شده است تنها براساس احتمالات است و زمان دقیق علمی و محاسباتی ندارد. تنها مطالعه‌ای که می‌توان انجام داد این است که گسل‌ها را رصد کنیم و برای وقوع آن سناریوهای مختلفی را برنامه‌ریزی کنیم و در ادامه براساس هر کدام از آنها برنامه‌ریزی کنیم تا بتوانیم برای انجام عملیات آماده باشیم، ولی اینکه بگوییم چه زمانی زلزله اتفاق خواهد افتاد ممكن نیست، چون حتی تکنولوژی روز دنیا هم به آن نرسیده است.
او ادامه داد: پیشرفته‌ترین تکنولوژی همان بحث حسی است که حیوانات در هنگام زلزله می‌فهمند و مرکز در حال حاضر در حال بررسی آن است.
بهتاش در پاسخ به این سوال که آیا در مرکز مطالعات در خصوص تکنولوژی گروه ژاپنی جایکا برای سیستم هشدار سریع زلزله مطالعه‌ای انجام شده است یا خیر، گفت: بله. اتفاقا مرکز پیشنهاد دهنده طرحی در این زمینه بود که بتوانیم سیستم هشدار سریع را داشته باشیم، اما این سیستم به معنای این نیست که بتوانیم 20 ثانیه قبل مردم را از زلزله خبردار کنیم. بلکه تنها سیستم‌های شریان‌های حیاتی شهر را حمایت می‌کند تا به محض وقوع زلزله این دستگاه به صورت خودکار سيستم‌ها را قطع كند تا از عواقب احتمالی بعد از زلزله جلوگیری شود.
او افزود: حتی در مرکز کار مطالعاتی صورت گرفته تا بهترین شرایط برای آمادگي مردم در هنگام زلزله را بررسی کند. یعنی اگر قرار است زلزله‌ای اتفاق بیفتد بهترین شرایطی که باید به مردم اطلاع‌رسانی شود به چه صورت است، اما تمام این بحث‌ها به این معنا نیست که تهران آماده نیست، بلکه مطالعاتی در این عنوان انجام نشده است ونمی توان هم انجام داد.
بهتاش تنها راه مقابله با وقوع زلزله احتمالی را برگزاری مانورها و ارائه آموزش‌های مناسب به مردم برای پناه‌گیری عنوان کرد و گفت: اگر با مانورها و آموزش‌های خوب به موضوع مقابله با بحران زلزله بپردازیم این موضوع در ناخودآگاه ما شکل می‌گیرد تا اگر همین الان زلزله‌ای اتفاق افتاد بتوانیم همین الان تصمیم بگیریم و بدانیم که بهترین مکان برای پناه گیری کجا است.
همچنين معاون علم و فناوری مرکز مطالعات، و برنامه ریزی شهر تهران مبانی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را مهم‌ترین مولفه‌های توسعه پایدار شهری خواند ودر این باره گفت: در محیط شهری بحث توسعه پایدار به دلیل تمرکز جمعیت بالا، محدود بودن فضاها و بالا بودن حجم عملیاتی که در آن وجود دارد از اهمیت بالاتری برخوردار است.
محمد مجابی با نگاهی به تجربه جهانی در دستیابی به توسعه پایدار اظهار کرد: تنها شهرهایی در دنیا توانسته اند در مسائل مدیریت شهری با قدرت مناسب جلو بروند و جایگاهی مناسب در سطح جهان به دست بیاورند که رویکرد علمی داشته‌اند. به همین خاطر مدیریت شهری باید نگاهی مناسب به نحوه مدیریت خود در اداره امور شهرها داشته باشد و بهترین حالتی که شهر را می‌توان اداره کرد داشتن یک رویکرد دانش محور وعلم بنیان است.