حجم گسترده پروژه‌های نیمه‌تمام در شهرتهران و تخمین اعتبار مورد نیاز برای تکمیل آنها، به اعتقاد کارشناسان اقتصاد شهر، هم اکنون به یکی از معضلات شهری پایتخت تبدیل شده است. این کارشناسان از دست کم 4 پیامد منفی استمرار پدیده ساخت پروژه‌های نه چندان ضروری برای شهر و نیمه‌تمام رهاسازی آنها خبر می‌دهند. به اعتقاد کارشناسان اقتصاد شهری، «حبس سرمایه‌های شهر در پروژه‌های نیمه‌تمام» که در واقع بخش قابل‌توجهی از منابع مالی ضروری برای اداره شهر را عملا از چرخه اقتصاد شهری خارج می‌کند اولین پیامد منفی نیمه‌کاره رها کردن پروژه‌های بزرگ شهری است؛ این درحالی است که «هزینه‌های مضاعف ناشی از استهلاک پروژه‌های نیمه‌تمام» آن هم در زمانی که هنوز به بهره‌برداری نرسیده و عملا نفعی برای شهر ایجاد نمی‌کنند از دیگر هزینه‌های غیرقابل چشم‌پوشی پدیده نیمه‌کاره‌سازی در شهر تهران است.

«عدم حصول انتفاع اجتماعی» در نتیجه نیمه‌کاره ماندن طرح‌های شهری و از همه مهم‌تر نقش حبس سرمایه‌ها در پروژه‌های نیمه‌تمام در «تشدید زمینه‌های رکود ساختمانی و معاملاتی در بازار مسکن و سایر انواع کاربری‌های ساختمانی» از دیگر تبعات این پدیده محسوب می‌شود. هم اکنون شهرداری شهر تهران مجموعه زیادی از پروژه‌های عقب‌ مانده دارد که برای اتمام این پروژه‌ها به بیش از 22 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد؛ این درحالی است که به دلیل گستردگی حجم پروژه‌های شهری به‌طور قطع حتی در صورت تامین این میزان اعتبار، عملیات اجرایی تکمیل و افتتاح این پروژه‌ها به دوره یا دوره‌های بعدی مدیریت شهری تهران کشیده می‌شود و همین موضوع به اعتقاد کارشناسان اقتصاد شهر نه تنها علاوه بر حبس سرمایه‌های مفید در پروژه‌های نیمه‌تمام هزینه‌های مضاعفی ناشی از استهلاک پروژه در طول زمان به اقتصادشهر تحمیل می‌کند بلکه موجب می‌شود برنامه‌های جدید شهری که در دوره تازه فعالیت مدیریت شهری زمینه اجرایی شدن آنها در شهر فراهم است، به تاخیر بیفتد یا به دلیل درگیری مدیران شهری در پروژه‌های عقب مانده، اساسا فرصتی برای عملیاتی‌سازی آنها فراهم نشود.

بررسی‌ها چگونگی برنامه‌ریزی‌های موجود برای اجرای پروژه‌های خرد و کلان‌شهری نشان می‌دهد هم اکنون برخلاف رویه‌های رایج دنیا که در آنها ابتدا نیازسنجی‌های دقیق، نحوه تامین مالی و برآوردهای سرمایه‌گذاری برای اجرای هر پروژه صورت گرفته و سپس مطابق با برنامه‌های دقیق در مدت زمان مشخص و از محل منابع معین، پروژه به اجرا در می‌آید، هم اکنون اغلب پروژه‌های بزرگ شهری «بدون انجام مطالعات و نیازسنجی‌های دقیق اقتصادی» صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر، طی سال‌های گذشته تاکنون، برخلاف این رویه استاندارد، ابتدا کلنگ پروژه‌ها به زمین خورده و سپس در حین اجرای پروژه موضوع نحوه تامین مالی مطرح و به یک چالش عمده تبدیل شده است. این درحالی است که بنا بر اعتقاد کارشناسان هم اکنون ضعف اساسی دیگری در تعریف پروژه‌های شهری وجود دارد که می‌توان از آن با عنوان «عدم تعریف پروژه متناسب با سیستم مالی طراحی شده»، اشاره کرد.

کارشناسان همچنین برای رهایی از چنین وضعیتی و حل بحران نیمه‌کاره‌های شهری عنوان می‌کنند که می‌توان با مشخص کردن اولویت اجرای هر یک از این پروژه‌ها برای پاسخ به نیازهای ضروری موجود در شهر، بخش قابل‌توجهی از آنها را به بخش‌خصوصی واگذار کرد؛ به گفته آنها هم‌اکنون حجم قابل‌توجهی از این پروژه‌ها که به دلیل تنگناهای مالی، وسعت پروژه و سایر خصوصیت‌های موجود، ممکن است سال‌ها و حتی دهه‌ها بخش عمده‌ای از توان مالی و اجرایی مدیران شهری را مصروف خود کند وجود دارد که قابلیت واگذاری به بخش‌خصوصی را دارد. واگذاری این پروژه‌ها هم اکنون یکی از مهم‌ترین راهکارها در حل چالش نیمه‌کاره‌های رها شده در شهر تهران محسوب می‌شود.

منبع: دنیای اقتصاد

نظر بدهید: