«هر دم از این باغ بری می‌رسد»، حکایت مدرسه دارالفنون شده است. مدرسه ای که نامش در تاریخ ایران پر آوازه‌ مانده اما همواره مورد بی‌مهری مسئولان بوده است. در چند سال گذشته بحث مالکیت و بهره برداری آن بین سازمان میراث فرهنگی و آموزش و پرورش مطرح و حالا دیوارهای مدرسه را به بهانه مرمت، پلاستیک‌هایی با طرح آجر زده‌اند.

 

مدرسه‌ای که در نهایت به سازمان آموزش و پرورش سپرده شد تا مرمت و حفاظت آن را انجام دهد. چند بار درهای آن باز شد که خبرنگاران در جریان فعالیت‌های مرمتی این بنای منحصر به فرد قرار بگیرند. بارها انتقاد شد اما پاسخ متولیان مدرسه یک چیز بود: «مرمت‌ها با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در حال انجام است.»

هر چند که مسئولان میراث فرهنگی تهران پاسخی به تماس‌های مکرر برای بررسی صحت این ادعا نمی‌دهند اما به نظر می‌رسد که تن‌پوش‌های آجری پیکر تاریخی دارالفنون را آراسته و قرار نیست به این زودی‌ها برنامه بهتری برای مرمت آن اجرا شود.

دارالفنون نام مدرسه‌ای است که به ابتکار امیرکبیر در زمان ناصرالدین‌شاه برای آموزش علوم و فنون جدید در تهران تأسیس شد. این مدرسه را می‌توان نخستین دانشگاه در تاریخ مدرن ایران دانست. در نوشته‌های ایرانی، تا دیرزمانی همه دانشگاه‌های خارجی را دارالفنون می‌خواندند. ساختمان دارالفنون در خیابان ناصرخسرو در مرکز شهر تهران جای گرفته است.

امیرکبیر پس از سفر به روسیه، متوجه نیاز فوری کشور به مرکز آموزش عالی گردید. لذا از ابتدای صدارت خود، برای ایجاد این مرکز تلاش کرد. ولی هیچ‌گاه شاهد افتتاح آن نشد. چرا که نخستین دسته از اساتید به سرپرستی دکتر یاکوب ادوارد پولاک، دو روز پس از دستگیری و تبعید امیرکبیر به تهران رسیدند و با استقبال گرمی مواجه نشدند.

قریب 14 سال پس از تاسیس مدرسه عالی دارلفنون و کمی پس از مدرسه ابتدائی رشدیه تبریز، مدرسه شوکتیه بیرجند سومین مدرسه از نوع مدارس جدید در ایران محسوب می‌شود که به دنبال آن دبیرستان شوکتیه و مدارس دشت بیاض نهبندان، سربیشه، خوسف و دبستان دخترانه شوکتی افتتاح شد.