نوسازی بافت فرسوده در تهران
نوسازی بافت فرسوده در تهران
اولين نشست مشترك بين نماينده عالي دولت در حوزه نوسازي بافت‌فرسوده و مدير ارشد شهرداري در سازمان نوسازي شهر تهران، پس از سال‌ها اختلاف‌نظر برسر نوع و دامنه حمايت‌هاي اين دو ارگان از سرمايهگذاران، برگزار شد و نتايج كاربردي در قالب تشكيل 5 كارگروه تخصصي براي رفع موانع موجود در نوسازي، از اين نشست بيرون آمد.
در بافت‌فرسوده شهر تهران به‌رغم رشد سالانه حجم نوسازي، توفيق آنچناني براي جلب سرمايهگذاران حاصل نشده طوري كه يكسري اقدامات هم از طرف شهرداري و هم از طرف دولت، مغاير مسير تحريك ورود سرمايه به بافت ارزيابي مي‌شود. در شهرداري، براي صدور پروانه نوسازي بافت‌فرسوده، در برخي مناطق، عوارض سنگين از سازنده دريافت مي‌شود در حالي كه طبق مقررات بديهي، نوسازي مشمول 100 درصد معافيت در پرداخت عوارض است. در بدنه دولت نيز چالش به ضعف در حمايت بانكي از نوسازي برمي‌گردد طوري كه نرخ سود وام نوسازي و رقم آن، قابل قبول سازنده‌ها نيست.
اين چالش‌ها هفته گذشته در نشستي كه معاون وزير راه‌وشهرسازي و مديرعامل شركت عمران و بهسازي شهري ايران ميزبان مسوولان شهرداري و مديران دفاتر خدمات نوسازي محلات فرسوده پايتخت بود، مورد بررسي قرار گرفت و قرار شد بازنگري در شاخص‌هاي تعيين فرسودگي يك محله يا ملك با توجه به پاسخگو نبودن مقررات موجود براي تشخيص بافت‌فرسوده، در اولويت كاري مشترك مسوولان بافت قرار بگيرد و همچنين آيين‌نامه مربوط به شيوه‌هاي مختلف تامين مالي پروژه‌هاي نوسازي تدوين و براي تصويب در دولت، به كميسيون زيربنايي هيات‌دولت تقديم شود. در این نشست که بعد از سال‌ها جدایی اضلاع نوسازی بافت فرسوده در جهت حذف نواقص پروسه نوسازی تشکیل شد علاوه بر ارزیابی روند کنونی نوسازی محلات فرسوده پایتخت به چالش‌ها و موانع اصلی نوسازی اشاره و در نهایت بر سر تشکیل پنج کارگروه تخصصی در چرخه نوسازی بافت‌فرسوده توافق شد.
سه مانع بر سر راه نوسازی
در اين جلسه علیرضا جعفری مدیر عامل سازمان نوسازی شهرداری تهران مسائل فرهنگی‌و‌اجتماعی، اقتصادی و مدیریتی را سه مانع بر سر راه نوسازی بافت فرسوده عنوان کرد و گفت: بالغ بر 32 دستگاه در نوسازی بافت فرسوده دخیل هستند، بنابراین در این مسیر به نقشه راهی نیاز داریم تا علاوه بر اطلاع رسانی درست بتواند از مکانیزم‌های تشویقی در این مسیر استفاده کند تا بتوان طبق قانون برنامه پنجم سالی 10 درصد از مساحت 3 هزار و 268 هکتاری بافت فرسوده تهران را نوسازی کنیم. همچنين علیرضا نبید معاون فرهنگی اجتماعی سازمان نوسازی با اشاره به سه ماموریت سازمان در بخش‌های نظارتی، هدایتی و حمایتی از تغییرات پارامتری در روند صدور پروانه‌ها در بافت فرسوده خبر داد و گفت: از ابتدای سال‌جاری تاکنون 18 هزار و 620 پروانه برای ساخت واحدهای مسکونی در محدوده بافت فرسوده صادر شده است این در حالی است كه در سال 1387 که فقط سازمان نوسازی در این امر دخیل بود حدود 10 هزار پروانه صادر شده بود.
او به سهم تجمیع پلاك‌هاي ريزانه فرسوده در زیربناها اشاره کرد و افزود: سهم تجمیع از دو واحد در سال 87 به 5 واحد در سال جاری رسیده است با این وجود روند نوسازی در بافت فرسوده به گونه‌ای است که فقط 29 درصد از بافت، تاکنون احیا و نوسازی شده است.
نبید با بیان اینکه در پروژه‌های تجمیعی به ازای هر مترمربع زیربنای تخریب شده 3/5مترمربع زیربنای جدید احداث شده است، سهم سرمایه‌های جذب شده برای نوسازی در بافت را 4 هزار و 200 میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: در این میان تنها سود آوری پروژه‌ها در بافت ملاک عمل نیست بلکه هدف اولیه ارتقای کیفیت ساخت و ساز است که هنوز جای کار دارد. او انتخاب بهترین شیوه ساخت، کوتاه کردن روند صدور پروانه و ارائه بسته‌های تشویقی را سه روش برای ورود سرمایه‌گذاران به بافت فرسوده عنوان و اظهار کرد: علاوه بر این به سرمایه‌گذار پیشنهاد می‌شود در ازای تعریف سه پروژه سودآور اجراي یک پروژه غیرسودآور را تقبل کند.
همه بافت با يك نسخه، نوسازي نمي‌شود
در اين جلسه همچنين مسائل زیرساختی، تامین خدمات و نبود شاخص مشخص در تعریف محدوده‌های بافت فرسوده سه چالش اصلی بود که مدیر اداره راهبردی سازمان نوسازی از آنها نام برد. خلیجی مدیر اداره راهبردی سازمان نوسازی با اشاره به این چالش‌ها گفت: به عنوان مثال در تامین برق برای واحدهای نوسازی شده با مشکل عظیمی مواجه هستیم علاوه بر این درخواست مردمی زیادی در مورد شاخص‌های فرسودگی وجود دارد ضمن اینکه نباید یک نسخه برای تمام بافت تجویز کنیم چرا که واحدهای زیادی در بافت هستند که نیازی به وام برای نوسازی ندارند.او به برخی از مشکلات مدیران دفاتر خدمات نوسازی محلات اشاره کرد و گفت: نحوه پرداخت وام و نرخ سود در نظر گرفته شده برای مردم دردسرساز شده است. علاوه بر این عده‌ای از مردم وجود بناهای تاریخی را مانع نوسازی تلقی می‌کنند. او اضافه کرد: برخی از مدیران دفاتر خدمات نوسازی عنوان می‌کنند اجرای طرح تفصیلی بهانه‌هایی را به دست شهرداران مناطق داده است مبنی بر اینکه می‌توانند در ازای ارائه تراکم تشویقی «عوارض متفرقه» دریافت کنند در حالی كه اين موضوع تناقض جدي در تشویق به تجمیع و نوسازی است.
تجديدنظر در محدوده بافت‌فرسوده
در نشست مشترك ایزدی معاون وزیر راه وشهرسازی نیز با بیان اینکه باید در بحث شاخص‌ها و تعریف محدوده‌های بافت‌فرسوده تجدیدنظر شود، تصریح کرد: در این راستا ماموریت ویژه‌ای داریم تا با حمایت شورای عالی شهرسازی و معماری در بافت فرسوده گونه‌شناسی ویژه‌ای انجام دهیم و برای هرگونه ضوابط مشخصی تعریف کنیم. اسلامی عضو هیات‌مدیره شرکت عمران و بهسازی وزارت راه وشهرسازی نیز در بخش دیگری از اين جلسه از تدوین آیین‌نامه طرق مختلف تامین مالی ظرف سه هفته آینده خبر داد و گفت: طبق برنامه برای تسهیل روند نوسازی برنامه داریم با تدوین آیین‌نامه تامین مالی و ارائه آن به کمیسیون امور زیربنایی دولت این چرخه را بهبود ببخشیم.
تشكيل 5 کارگروه
در پایان اين جلسه بر سر تشکیل 5 کارگروه تخصصی توافق شد. کارگروه شیوه تامین منابع مالی، کارگروه فناوری و ارتقاي کیفیت ساخت، کارگروه اجتماعی، فرهنگی و محرک توسعه سه کارگروه اولیه است. علاوه بر این کارگروه حقوقی و امور نهادها و کارگروه تدوین و بازنگری شرح خدمات و اسناد توسعه شهری نیز دو کار گروه دیگری بودند که در پایان جلسه بر سر تشکیل آنها توافق شد.
