سرمايه‌گذاری عظيم در بافت‌فرسوده تهران
سرمايه‌گذاری عظيم در بافت‌فرسوده تهران
تاكيد دولت يازدهم بر پرهيز از شيوه آزمون و خطا در اداره كشور، كارشناسان حوزه عمران و بهسازي را بر آن داشته است براي نوسازي بافت‌فرسوده مدلي را به مسوولان پيشنهاد كنند تا به واسطه آن - برخلاف روش‌هايي كه تا به حال در اين حوزه به كار گرفته شده است- دو طرف اصلي نوسازي یعنی مالك ملك كلنگي و سرمايه‌گذار سازنده همزمان از منافع حاصل از نوسازي، سود كنند.
در مدل پيشنهادي، بانك‌هاي تجاري كشور با همكاري شركت‌هاي محله، نسبت به تملك املاك كلنگي در يك محله يا منطقه فرسوده شهر تهران اقدام مي‌كنند و با سرمايه‌گذاري در نوسازي همه‌جانبه در محلات، دست‌آخر سود به دست آمده را به همراه اصل پول مالكان كه از محل فروش ملك‌كلنگي وارد سرمايه‌گذاري شده است، در قالب يك واحدمسكوني نوساز و بزرگ‌تر، به مالك عودت مي‌دهند.
در اين طرح، اشتهاي برخي بانك‌ها به تبليغات محيطي و رسانه‌اي و همچنين بنيه آنها براي سرمايه‌گذاري، هدف قرار گرفته طوري كه رقابت چند بانك در چند منطقه فرسوده تهران براي استفاده از شيوه‌هاي معماري و شهرسازي مدرن، به نفع نوسازي سريع تهران تمام خواهد شد.
سيدسعيد فاضلي طراح و پژوهشگر در حوزه نوسازي بافت‌فرسوده جزئيات طرح شركت محله را ارسال كرده و در آن تاكيد كرده است: به‌رغم استقبالي كه به دليل افزايش قيمت مسكن و ارزان‌بودن مسكن‌مهر، از اين انقلاب مسكن‌سازي شد و باعث ساخت بيش‌از 2 ميليون واحدمسكوني در سراسر كشور شد، انتقادات و تعاريف فراواني درباره اين طرح شده است. از جمله انتقادهاي مطروحه عبارت است از: انتخاب نادرست لكه‌گذاري اين گونه واحدها در مناطقي كه فاقد امكانات شهري و تاسيسات زيربنايي بود، تحويل‌گيرندگان به دليل ضعف در بافت‌شهري به فكر اجاره دادن اين واحدها به مهاجرين كم‌درآمد افتادند كه باعث افزايش مهاجرت‌پذيري در شهرهاي بزرگ شد، نبود امكانات اوليه و دوري از شهر اصلي و شناخته‌نشدن افراد در محله‌هاي جديد و در نتيجه احتمال وقوع بزه و جرم و مشكلات‌فرهنگي.
بعد از آغاز ساخت مسكن‌مهر صاحب‌نظران در اين حوزه بحث‌هاي چالشي زيادي مطرح كردند كه نظر كارشناسان به اتفاق بر عدم تعامل مابين دولت و شهرداري بود؛ چرا كه اگر رويكرد اين سرمايه‌گذاري عظيم در بافت‌فرسوده به ثمر مي‌نشست نه تنها باعث جلوگيري از بزه و جرم و فسادهاي احتمالي مي‌شد كه مي‌توانست در قيمت مسكن در شهرها تاثير بسزايي بگذارد.
در اين طرح همچنين آمده است: هم‌اكنون كه مسكن همچنان جزو ضروري‌ترين نياز همه اقشار، به خصوص قشر جوان در شهرهاي بزرگ و كوچك مطرح است ما را بر آن مي‌دارد كه با افكار و ايده‌هاي نو به استقبال حل اين مشكل برويم. از اين رو از همه صاحب‌نظران و‌انديشمندان دعوت مي‌شود در صورت تمايل، انتقادات و پيشنهادهای خود بر طرح ذيل را به آدرس sherkatmahale@gmail.com ارسال كنند تا در صورت سازنده بودن نظرات، از آنها در جمع كارگروه تشكيل‌شده جهت تنظيم پيشنهاد جامع دعوت به عمل آوريم.
درباره دليل طولاني‌شدن و عدم موفقيت بافت‌هاي فرسوده چهار موضوع مطرح است:
1-علاقه‌مندي ساكنان محله‌ها به محل قديمي خود
2-مبلغ پيشنهادي به ساكنان كفاف خريد مكان ديگري جهت زندگي آنها را نمي‌دهد
3-با توجه به ارزش‌افزوده كه به واحدهاي باقيمانده ديگر اضافه مي‌شود، همواره خود را متضرر احساس مي‌كنند
4-به دليل چندين طبقه‌بودن و امكان زندگي به همراه فرزندان حاضر به ترك واحدها نمي‌باشند.
فاضلي طراح «شركت‌محله» در ادامه طرح خود، درباره پيشنهاد ايجاد شركت‌هاي محله اين‌طور توضيح داده است:
الف- با واگذاري سند واحدهاي مسكوني بافت به شركت محله كه توسط كارشناسان بانك قيمت‌گذاري مي‌شود، مي‌تواند معادل ريالي قيمت واحدهاي مسكوني خود از صندوق سهام دريافت كنند.
ب-شركت تضمين مي‌كند (تضمين‌بانكي) در مقابل اسناد انتقال‌يافته و ميزان سهام خريداري شده به آنها واحدهاي قابل سكونت واگذار کند.
ج- در زمان ساخته‌شدن واحدهاي مسكوني عضو از طريق بانك‌عامل انتخاب شده مبلغي بين 30 تا 70 ميليون تومان جهت رهن منزل مسكوني به صورت وام قرض‌الحسنه دريافت مي‌کند كه با آماده شدن واحدها به عنوان مابه‌التفاوت خريد واحدهاي بزرگ‌تر به شركت بازپرداخت خواهند شد. اين مبلغ مي‌تواند به شركت عودت شده يا در صورت نياز به واحد بزرگ‌تر اين مبلغ به صورت وام مسكن تقسيط و اقساط آن از متقاضي خريد اخذ شود.
د- درآمد حاصل از ساخت و فروش سرانه‌هاي تجاري و مسكوني و اداري پس از كسر هزينه‌ها به عنوان سود سهام، قابل پرداخت به سهامداران خواهد بود.
ه-پارك‌ها، فضاي‌سبز و امكانات لازم سرانه شهري در زمين‌هاي تملك شده از طريق شهرداري به شركت محله واگذار تا به صورت خودگردان توسط شركت‌محله اداره و از درآمدهاي آن جهت نظافت و شارژ محله استفاده شود و عملا از تصدي‌گري شهرداري در محله‌ها كم شده و شهرداري به مسايل مهم‌تر شهر رسيدگي كند.
ز-طراحي در اين محله‌ها براساس طرح‌هاي قديمي و سنتي بافت‌قديم هر محله بوده و جزو جاذبه‌هاي توريستي خواهد بود.
ح-حتي اتوبوس هر محله و تبليغات و تابلوهاي مراكز تجاري آن از يك الگوي خاص تبعيت کرده و در كل شهر شاخص خواهد بود.
ط-هر بانك براساس سرمايه‌گذاري مورد مورد نياز يك يا چند محله را حمايت کرده و در آن محله خاص نام بانك عامل به عنوان حامي ثبت خواهد شد. اين امر باعث خواهد شد به‌رغم تبليغ بانك عامل رقابتي جهت بهينه‌كردن طرح‌ها در محله‌ها به وجود آيد.
