انواع پیمان و قراردادهای ساختمان

 پیمان مدیریت یا مدیریت پیمان

پیمان مدیریت همان طوری که از نامش بر می آید در آن کارفرما یا مالک، شخص یا یک شرکت ساختمانی را بر می گزیند تا مسئولیت و مدیریت اجرای پروژه ساختمانی را بر عهده گیرد.

بنابر این تعیین کلیه روشهای اجرای پروژه و استخدام نیروها به عهده پیمانکار پروژه است. در این روش شخص یا شرکت پیمانکار بابت مدیریت پروژه و تخصص درصدی از هزینه کل که شامل هزینه اجرا و تهیه مصالح و دستمزد است را دریافت می کند ولی قبل از هزینه های صورت گرفته در پروژه باید توافق طرفین قرارداد جلب شود. معمولا از طرف کارفرما مدیر مالی پروژه معرفی می گردد تا نظارت دقیق بر کلیه هزینه های ساخت پروژه داشته باشد.

در روش پیمان مدیریت یا مدیریت پیمان سود و مزایا برای هر دو طرف خواهد بود و در درجه اول کارفرما هیچ هزینه اضافی به پیمانکار پرداخت نمی کند و فقط هزینه نیروی انسانی و ماشینی و هزینه مصالح را پرداخت می کند ان هم با پیش فاکتورهای تایید شده کارفرما.

بنابراین در روش پیمان مدیریت کلیه هزینه ها کاهش چشمگیری می یابد و مدیریت هزینه نیز با کارفرما خواهد بود از طرفی شرکت ساختمانی هزینه ای بابت اجرای پروژه پرداخت نمی کند و تعهدات را بر عهده نخواهد داشت و فقط برای تخصص در مدیریت نیروها و اکیپ های کار آمد سودی به صورت درصدی از کل هزینه های اجرای پروژه دریافت می کند.

پیمان مدیریت یکی از انواع قرارداد ساختمان می باشد و انواع دیگر در ذیل ذکر شده است.

پیمان امانی

در روش پیمان امانی هیچ قراردادی با پیمانکاران خارجی بسته نمی شود و تمام مسئولیت های پروژه بر عهده کارفرما می باشد. در این روش پیمانی کارفرما تمامی مصالح و ماشین الات را تامین می کندو مدیریت اجرا نیز به عهده اوست.

در اینجا کارفرما و پیمانکار اشخاص حقوقی هستند .معمولا در چروژه های کوچک که نیاز به اتمام سریع پروژه است از این روش بهره می گیرند . در این روش دستگاه اجرایی یا کارفرما فرد یا افراد مورد اعتمادی را انتخاب می نماید و مسئولیت و مدیریت اجرای پروژه را بر عهده انها می گذارد.

کلیه هزینه هایی که واحد یا شخص امانی در نظر می گیرد به غهده کارفرما یا دستگاه اجرایی است. به طور کل می توان گفت که واحد امانی از هزینه های کارگاه هیچ نفع و سودی نخواهد برد و به دلیل استخدام فقط حقوق از کارفرما دریافت می کند. مزایای این روش اینست که سود شرکت پیمانکار عمومی حذف می شود و حتی کاهش هزینه برای بازرسی و کارمندی محسوس است.

پیمان های دستمزدی

پیمان های دستمزدی پیمان هایی هستند که تهیه مصالح مورد نیاز اجرای پروژه به عهده کارفرما است و اجرای عملیات بر عهده شرکت پیمانکاری یا شخص صورت می گیرد. بنابر این در این گونه پیمان ها شرکت پیمانکار از بابت اجرای عملیات فقط دستمزد اجرا دریافت می کند.

در این چیمان ها تهیه وسایل و ابزار الات بر عهده شرکت پیمانکار است. این نوع چیمان ها بیشتر به نفع طرفین یعنی کارفرما و پیمانکار ساختمان خواهد بود. به دلیل اینکه کارفرما مصالح را با توجه به سلیقه و تشخیص خود از لحاظ نوع و جنس و تعداد آن تهیه می کند و انها را بر اساس بودجه خود تعیین می کند. و هر موقع نیز مشکل مالی برخورد کرد می تواند کار را تعطیل نماید. چون شرکت پیمانکار نیز فقط دستمزد نیروی انسانی را پرداخت می کند، در صورت تعطیلی کار به خاطر مشکلات مالی چندان مشکلی پیش نخواهد آمد.

معمولا این گونه پیمان ها در پروژه های پیمان مدیریت یا مدیریت پیمان کاربرد بیشتری دارد.

پیمان های خاص (گلوبال)

در پروژه های زیادی کارفرمایان تمایل دارند بدون دخالت در ریز قیمتهای اجرای پروژه و مسائل اجرایی مدیریت و اجرای پروژه را طوری به شرکت پیمانکار واگذار کنند، قیمت مبلغ پیمان بر اساس قیمت های پایه نبوده و به شکل کلی می باشد و پرداختها نیز به صورت مرحله ای و یا درصد اجرای پروژه صورت می گیرد .به طور مثال در خیلی از پروژه های نفت و گاز اجرای خط لوله یا اجرای جزئیات پروژه نفت و گاز با خصوصیات روشن و معلوم، با یک قیمت کلی به یک شرکت پیمانکاری واگذار می شود و کارفرما بر قیمتهای پایه عملیات اجرایی مداخله ای ندارد و بر اساس پیشرفت فیزیکی پروژه به همان نسبت که در قرارداد هست پرداخت می نماید.

بنابر این در طول پروژه معمولا از مشکلات بین کارفرما و پیمانکار خبری نیست در نتیجه شرکت پیمانکار در فکر اجرای پروژه و پیشرفت فیزیکی آن است نه حجم عملیات و کمیت آن.

پیمان طرح و اجرا

در روش طرح و اجرا کارفرما با یک قرارداد هم طراحی و هم اجرای عملیات پروژه را واگذار می کند.

جز اینکه شرکت پیمانکار مسئول طراحی است مسئولیت مشاور نیز بر عهده اوست و مشاور و پیمانکار در هم ادغام می شوند بنابر این شرکت پیمانکار هم مسئولیت مشاور پروژه است و هم طراحی و هم مسئولیت ساخت آن را دارد.

معمولا در پروژه های سد سازی کاربرد دارد و روش معقولی است چون سرعت کار بالا می رود و از هزینه ها (به چند شرکت واگذار کردن طرح و اجرا) کاسته می شود و از تنشهای بین پیمانکار و مشاور و کارفرما که مشهود است جلوگیری به عمل می آید و این نوعی قابل تامل از انواع قرارداد ساختمان است.

پیمان با تعیین پیمانکار عمومی

روش پیمانکاری عمومی عبارتست از بستن قرارداد بین کارفرما و پیمانکار عمومی.

معمولا در این روش پیمانکار از منافصه برگزیده می شود و مدیریت پروژه به او واگذار می گردد. در این روش آگهی عمومی یا ارسال دعوتنامه به شرکتها با مشخصات پروژه و تاریخ مناقصه صورت می گیرد و پس از مناقصه، برنده مناقصه تعیین گردیده و قرارداد منعقد می گردد.

در ضمن قرارداد بر اساس قیمت های پایه فهارس بها سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشوری است.

پیمان کلید در دست یا B.O.T

در این روش اجرای پروژه بر اساس متر مربع به یک شرکت پیمانکاری طبق نقشه ها واگذار می گردد.

پیمان فاینانس (Finace)

در این روش معمولا شرکت پیمانکار هزینه ساخت پروژه را در پایان عملیات پروژه از محل بهره برداری با توجه به قرارداد طرفین برداشت می نماید.