ضوابط ساخت و ساز (۷)
1-1-6-9 میله دستگرد و سطوح در جدار آن باید عاری از هر عنصر نوک تیز و ساینده باشد. ابتدا و انتهای میله باید شعاعی معادل حداقل 3 سانتیمتر داشته باشد. رنگ میلههای دستگرد باید متضاد با محیط اطراف باشد.
1-1-7 آسانسور
1-1-7-1 در ساختمانهای عمومی که برای قابل دسترس بودن طبقات از آسانسور استفاده میشود، وجود حداقل یک آسانسور با مشخصات زیر الزامی است.
عرض مفید در: 80 سانتیمتر،
مجهز به دو در کشویی با ساز و کار برگرداننده بر اثر ضربه و با چشم الکترونیکی به ارتفاع 75 سانتیمتر از کف،
بازشوی خوددکار مجدد در با حداقل 7 ثانیه زمان توقف،
حداقل ابعاد مفید اتافک آسانسور 140×110 سانتیمتر،
پوشش کف آسانسور محکم، ثابت، غیرلغزنده،
مجهز به دستگیرههای کمکی در دیوارههای آسانسور در ارتفاع 85 سانتیمتر،
- ارتفاع دکمههای کنترل کننده در داخل و خارج از اتاقک آسانسور 100 تا 120 سانتیمتر،
فاصله آنها از گوشه اتاقک آسانسور 40 سانتیمتر بوده، حداقل برجستگی آن 5/1 سانتیمتر،
حداقل قطر آن 3 سانتیمتر و نیز قابل استفاده برای نابینایان باشد.
- لازم است دکمهای که طبقه همکف (ورودی) را نشان میدهد، با اختلاف رنگ مشخص شده و کلیه دکمههای کنترل کننده آسانسور دارای رنگی متضاد با رنگ زمینه خود بوده تا برای افراد نیمه بینا قابل تشخیص باشد.
- در کنار دکمههای طبقات خارج و داخل اتاقک آسانسور نصب خط بریل برای نابینایان الزامی است.
1-1-7-2 آسانسور باید هم سطح ورودی و یا در دسترس بلامانع صندلی چرخدار قرار گیرد.
1-1-7-3 حداقل فضای انتظار در جلو آسانسور در هر طبقه باید 150×150 سانتیمتر باشد.
1-1-7-4 لازم است توقف آسانسور با علامت صوتی مشخص شود، علامت صوتی باید طوری تنظیم گردد که برای بالا رفتن، یک بار و برای پایین آمدن دوبار به صدا درآید.
1-1-7-5 لازم است رنگ در اتاقک آسانسور در تضاد با رنگ دیوار همجوار خود بوده و به علامت بصری و صوتی مشخص کننده موقعیت اتافک که در بالای در، یا بالای تابلوی فرمان نصب میشود، مجهز باشد.
1-1-7-6 در صورت نصب تلفن در اتاقک آسانسور، ارتفاع آن از کف حداکثر 120 سانتیمتر و مجهز به تقویت کننده صدا باشد.
1-1-7-7 چنانچه آسانسورهای باری، برای مراجعان و کارمندان هم قابل استفاده باشد، باید استانداردهای ایمنی و قابل دسترس بودن، در آنها اعمال شود.
1-1-8 فضاهای بهداشتی
1-1-8-1 در ساختمانهای عمومی تعبیه سرویس بهداشتی مخصوص افراد معلول الزامی است.
1-1-8-2 کف فضاهای بهداشتی باید غیرلغزنده باشد.
1-1-8-3 حداقل اندازه فضای سرویس بهداشتی باید 170×150 سانتیمتر باشد تا گردش صندلی چرخدار در آن امکانپذیر باشد.
1-1-8-4 در سرویس بهداشتی باید به بیرون باز شود تا گشودن آن در مواقع اضطراری از بیرون امکانپذیر باشد.
1-1-8-5 نصب کاسة مستراح فرنگی به ارتفاع 45 سانتیمتر از کف و با فاصله 30 سانتیمتر از دیوار مجاور الزامی است .
-1-8-6 نصب میلههای دستگرد با مشخصات بند 4-1-6 در طرفین کاسة مستراح به ارتفاع 70 سانتیمتر از کف و 20 سانتیمتر جلوتر از لبة جلویی کاسه الزامی است.
1-1-8-7 نصب میلههای دستگرد کمکی عمودی با فاصله 30 سانتیمتر از جلو کاسه و 40 سانتیمتر بالاتر از نشیمن مستراح بر روی دیوار مجاور اجباری است. دامنة نوسان میلههای عمودی باید 80 تا 120 سانتیمتر از کف باشد.
1-1-8-8 نصب میلههای دستگرد اضافی افقی بر روی قسمت داخلی در، به ارتفاع 80 سانتیمتر از کف و حداکثر 15 سانتیمتر فاصله از محور لولا و با طول حداقل 30 سانتیمتر الزامی است.
1-1-8-9 کاسه دستشویی باید در فضایی به ابعاد 75×120 سانتیمتر قرار گیرد تا امکان دستیابی از روبرو را فراهم سازد.
1-1-8-10 پیشبینی فضای آزاد، به ارتفاع حداقل 75 سانتیمتر از کف تا پایین لبة دستشویی الزامی است. عمق فضای آزاد برای زانو باید 20 سانتیمتر و برای نوک پا 45 سانتیمتر باشد.
1-1-8-11 لولههای آب گرم و فاضلاب زیر دستشویی باید حفاظت و عایقبندی شوند. در زیر دستشویی نباید گوشههای تیز وجود داشته باشد.
1-1-8-12 شیرهای دستشویی باید به صورت اهرمی و به راحتی باز و بسته شوند و حداکثر فاصله آنها از لبة جلو دستشویی 60 سانتیمتر باشد.
1-1-8-13 ارتفاع لبة پایینی آینه دستشویی افراد معلول از کف حداکثر 90 سانتیمتر باشد.
1-1-8-14 ارتفاع آویز حوله و جای صابون و یا دستگاه خشککن برقی از کف نباید بیش از 100 سانتیمتر باشد.
1-1-8-15 فضای آزاد کف، در جلو وان باید به ابعاد 150×80 سانتیمتر باشد.
1-1-8-16 فضای آزاد زیر دوش باید 120×120 سانتیمتر باشد.
1-1-8-17 تعبیة صندلی تاشو جهت سهولت جابجایی در حمام (زیردوشی، وان) الزامی است.
1-1-8-18 در حمامها یک سر دوشی با شلنگ به طول حداقل 150 سانتیمتر که به هر دو صورت دوش ثابت یا دوش دستی قابل استفاده باشد، باید تأمین شود.
1-1-9 آبخوری و آب سردکن
1-1-9-1 لازم است کلیه آبخوریهای نصب شده در ساختمانها برای افراد معلول نیز قابل استفاده باشد.
1-1-9-2 آبخوری باید دارای فضای آزاد زانو به ارتفاع 70 سانتیمتر از کف باشد و بین 45 تا 50 سانتیمتر عمق داشته باشد .
1-1-9-3 لازم است فضای آزاد به ابعاد 75×120 سانتیمتر جلو آبخوری برای حرکت صندلی چرخدار وجود داشته باشد تا در موقعی که فضای آزاد برای زانو وجود ندارد، فرد روی صندلی چرخدار بتواند به صورت موازی از آن استفاده نماید.
1-1-9-4 ارتفاع فواره نباید از 90 سانتیمتر از کف تمام شده بیشتر باشد.
1-1-10 علایم
1-1-10-1 کلیة اماکن، فضاهای شهری و قسمتهایی از ساختمانهای عمومی که برای استفادة ویژه افراد معلول طراحی و تجهیز گردیدهاند باید به وسیلة علایم بینالمللی ویژه افراد معلول مشخص گردند.
1-1-10-2 علایم و نوشتهها باید واضح بوده و فاقد انعکاس نور و در تضاد با زمینه خود باشند. مانند نوشتههای روشن روی زمینه تاریک یا بالعکس.
1-1-10-3 علایم داخلی ساختمان باید در کنار و طرف قفل درها و در ارتفاع بین 140 تا 170 سانتیمتر از کف تمام شده نصب شوند.
1-1-10-4 به منظور هدایت افراد نیمه بینا به مکانهای عمومی، لازم است با استفاده از چراغها و رنگها به علامتگذاری در طول مسیر پرداخت.
1-1-11 کنترل الکتریکی
1-1-11-1 کنترلهای الکتریکی و مکانیکی باید در فاصله 40 تا 120 سانتیمتر از کف قرار گیرند.
1-1-11-2 فضای آزاد کف به ابعاد 120×75 سانتیمتر باید در مجاور کنترلهای الکتریکی پیشبینی شود تا از روبرو به طور موازی برای شخص روی صندلی چرخدار قابل دسترس باشد.
1-1-11-3 در کلیه فضاهای بهداشتی نصب زنگ خطر در ارتفاع 120 سانتیمتر الزامی است.
1-1-12 علایم خطر
1-1-12-1 نصب سیستمهای هشدار دهنده شنیداری و دیداری در کلیه ساختمانهای عمومی الزامی است.
1-1-12-2
1-1-12-3
بارانداز، اتاقهای تأسیسات حرارتی، انبارها و مشابه آنها) باید با اختلاف رنگ و نیز علایم حسی لامسهای مشخص شوند.
1-1-13 تلفن
ضروری است تلفنهای مجهز به سیستم تقویت صدا، در بیمارستانها، فضای سالن انتظار هتلها، پایانههای مسافربری، زندانها و سایر مکانهای مشابه تعبیه گردند.
1-1-14 فضاهای تجمع
1-1-14-1 چنانچه در ساختمانهای عمومی، مکانهای تجمع پیشبینی شده باشد، باید تعداد محل پیشبینی شده برای صندلی چرخدار با جدول زیر مطابقت داشته باشد:
ظرفیت صندلی و محوطه تجمع |
تعداد لازم محل برای صندلی چرخدار |
50 تا 75 |
3 |
76 تا 100 |
4 |
101 تا 150 |
5 |
151 تا 200 |
6 |
201 تا 300 |
7 |
301 تا 400 |
8 |
401 تا 500 |
9 |
501 تا 1000 |
2 درصد از کل |
بیشتر از 1000 |
2 درصد، به اضافه 1 برای هر 100 نفر ظرفیت بیشتر از 1000 نفر |
1-1-14-2 ابعاد محل استقرار صندلی چرخدار باید 170×120 سانتیمتر باشد.
1-1-14-3 محلهای صندلی چرخدار باید همردیف و پیوسته به صندلیهای ثابت و در تمام سطح صندلیهای ثابت پخش شده باشد. این محلها باید به یک راه قابل دسترس که به عنوان راه خروج اضطراری نیز هست، متصل باشند و باید در موقعیت زاویه دید برابر با دید قسمتهای دیگر قرار بگیرد.
استثناء: استقرار محلهای دید قابل دسترس به صورت مجزا در مکانهای با شیب بیش از 50 درصد به شرط حفظ خطوط دید مجاز است. استقرار محلهای دید قابل دسترس به صورت مجزا در مکانهای همتراز نظیر «بالكنها» و يا طبقاتي كه از راه خروج اضطراري قابليت دسترس دارند، مجاز است.
1-1-14-4 زمین یا کف در محلهای صندلی چرخدار باید مسطح، محکم، ثابت و غیرلغزنده باشد.
1-1-14-5 یک راه قابل دسترس باید محلهای استقرار صندلیهای چرخدار را به محدوده صحنه متصل کند. اتصال شامل: صحنه، پشت صحنه، اتاقکهای رختکن، گنجههای لباس و دیگر فضاهای مورد استفاده هنرپیشگان میشود.
1-1-14-6 در صورتی که گوشی برای صندلیهای ثابت پیشبینی شده باشد، این صندلیها باید در فاصله دید 15 متر از صحنه یا محدوده نمایش قرار داده شوند.
1-1-15 نیمکت و میزکار
در صورتی که در ساختمانی، نیمکت، میز، یا میزهای کار به صورت ثابت یا جاسازی شده پیشبینی شده باشد، حداقل 5 درصد از فضای نیمکتها، میزها یا میزهای کار یا حداقل یکی از آنها (هر کدام بیشتر باشد) باید مطابق شرایط زیر قابل دسترس افراد معلول باشد:
الف- در صورتی که فضاهای نیمکت برای اشخاص با صندلی چرخدار جلو میزها یا سطوح کار پیشبینی شده باشد، حداقل باید 71 سانتیمتر عرض و 50 سانتیمتر عمق داشته باشد.
ب- ارتفاع سطح میزها و سطوح کار باید بین 70 تا 85 سانتیمتر از کف یا زمین باشد.