چند سالي است استفاده از سيستم گرمايش از كف براي تعديل دماي زمستاني آپارتمان‌ها، باب شده است. اين سيستم نسل جديدي از وسايل گرمازا محسوب مي‌شود كه دو نسل جلوتر از بخاري‌هاي نفتي و يك نسل جلوتر از شوفاژ محسوب مي‌شود.


طي سال‌هاي اخير، سيستم گرمايش از كف فقط در ساخت‌وسازهاي جديد مورد استفاده قرار مي‌گرفت؛ اما اين اواخر ساكنان ساختمان‌هاي سالخورده نيز هنگام نوسازي و بازسازي آپارتمان‌هايشان از اين سيستم استفاده مي‌كنند و با برچيدن سراميك‌هاي كف، لوله‌هاي آب گرم كار مي‌گذارند.
همه ما هر روز به فکر این هستیم که آسایش، رفاه و کیفیت زندگی خود را از روز قبل بیشتر کنیم و برای راحتی بیشتر به دنبال روش‌های نوین و امکانات فزون‌تر هستیم.
مطمئنا یکی از مسائلی که با نزدیک شدن به فصل زیبای پاییز و بعد به دنبال آن زمستان، ذهن شما را درگیر می کند پیدا کردن یک روش مناسب برای گرم کردن منزلتان است. به همین سبب این بار در مورد یک سیستم گرمایشی مدرن، اما کمتر شناخته شده اطلاعاتی را در اختیارتان مي‌گذاريم که امیدوارم شما را در انتخاب یک سیستم با کیفیت یاری کند.
سيستم گرمايش از كف متشكل از لوله‌هاي پنج لايه‌اي است كه سرتاسر كف اتاق شما را پوشش مي‌دهد و به وسيله گردش آب گرم درون اين شبكه لوله‌ها حرارت را به طور يكنواخت توزيع مي‌كند. اين لوله‌ها تلفيقي از فلز و پليمر هستند و برای پر کردن فضاي بين آنها هم از يك نوع چسب مخصوص استفاده مي‌شود.
آب گرم ورودي به اين لوله‌ها در دماي حدود 50 درجه سانتي گراد از طريق موتورخانه، پكيج يا پانل‌هاي خورشيدي تامين مي‌شود و حداكثر دمايي كه در كف ايجاد مي‌كنند 29 درجه سانتي گراد است. در روش‌هاي گرمايشي ديگر تا 70 درصد گرما نزديك سقف جمع مي‌شود و نزديك كف، دما پايين‌تر است، اما همه ما زماني احساس بهتري داريم كه پاهاي ما گرم باشد و هواي بالاي اتاق متعادل تر، پس گرما بايد جايي توليد شود كه نياز بيشتري به آن است؛ يعني در كف اتاق.
اين سيستم گرمايشي براي انواع پوشش كف از جمله سنگ، سراميك، پاركت و موكت مناسب است. آرايش لوله‌ها، فاصله آنها از هم و همچنين دماي آب ورودي از پارامترهاي مهم و تاثيرگذار در اثربخشي اين سيستم هستند. اين لوله‌ها از قطر 16 تا 32 ميليمتر در بازار موجودند و نسبت به گرماي مورد نياز در هر مكان و با توجه به مساحت آن مكان از لوله‌هایي با قطر مورد نظر استفاده مي‌شود.
گرماي يكنواخت، ديوارهاي تميز، صرفه‌جويي در مصرف مزاياي سيستم گرمايش كفي بسيار زياد است، از اولين مزایاي اين سيستم گرمايشي اين است كه با موازنه چهار عامل راحتي، گرمايش تابشي، جريان هوا و رطوبت نسبي احساسي مطبوع و گرمايي يكنواخت را ايجاد مي‌كند. دومين مزيت اين سيستم استفاده بيشتر از فضاها است زماني كه شما بخاري، شومينه يا شوفاژ داريد در هر كدام به نوعي به صورت دائم يا فصلي بخشي از فضاي اتاق را از دست مي‌دهيد در حالي كه در اين سيستم هيچ فضايي اشغال نمي شود. ديگر نگران سياه شدن پرده‌ها و ديوارهايتان نباشيد در سيستم گرمايش از كف نياز به رنگ كردن و تميز كردن ديوارها و حتي خود رادياتور نيست و اين روش با حفظ رطوبت هوا و گرد و غبار كمتر مبلمان و اثاثيه منزل ديرتر كثيف مي‌شود. در سيستم گرمايش از كف هيچ سطح داغ و لبه تيزي وجود ندارد و ديگر نيازي نيست تا نگران كودك دلبندتان باشيد. مزيت ديگر اين است كه كف گرم و خشك مانع رشد و تكثير قارچ‌ها و موجودات ريز ميكروسكوپي كه باعث بروز انواع بيماري‌هاي پوستي و تنفسي هستند، مي‌شود و به سبب همين شرايط بيماري‌هايي مانند آسم، سرفه‌هاي آلرژيك و مفصلي را به حداقل مي‌رساند.
آخرين نكته‌اي كه از مزاياي اين سيستم گرمايشي قابل ذكر است صرفه‌جويي در انرژي است چون در اين روش گرمايشي به جاي گرم شدن هوا ساكنين و اجسام ساختمان گرم مي‌شود و مصرف در اين سيستم بين 30 تا 50 درصد بيشتر از ساير روش‌ها است.
مشخصات فني و نصب
اين لوله‌ها در برابر خوردگي، زنگ‌زدگي، رسوب گرفتگي و مواد شيميايي بسيار مقاوم هستند، فشار را تا 10 بار و تا 95 درجه سانتي گراد تحمل مي‌كنند. ضريب انبساط طولي اين لوله‌ها كم و تقريبا معادل لوله‌هاي مسي است و در برابر نفوذ اكسيژن مقاوم هستند. در اين سيستم گرمايشي نصب بسيار آسان و سريع است و ضايعات مصرفي آن نزديك به صفر مي‌باشد، اين لوله‌ها شكل پذيري بالايي دارند و بسيار سبك هستند. نكته بسيار مهم كه در سيستم گرمايش از كف حائز اهميت است، عدم نياز به تعمير و نگهداري سالانه است.
توليد در منطقه آزاد كشور
اين لوله‌هاي پنج لايه ابتدا در منطقه آزاد قشم به توليد و بهره‌برداري رسيده و اكنون هم تحت ليسانس شركت معتبر آلماني توليد مي‌شوند و در حال حاضر محصول ايراني كه تحت ليسانس توليد مي‌شود طرفداران بيشتري دارد و تنها در صورتي كه مشتري بخواهد به صورت سفارشي براي او نوع خارجي استفاده مي‌شود كه هزينه چندين برابري را براي وي در پي خواهد داشت.
در مورد هزينه‌هاي نصب و راه‌اندازي هم بايد بدانيد كه تمام هزينه‌ها بر هزينه متراژ لوله محاسبه مي‌شود و به صورت متر مربع محاسبه مي‌شود و نسبت به سایر سیستم‌های گرمایشی خيلي مقرون به صرفه است.

الف ) مواردی که مجری سیستم گرمایش از کف در مراحل ساخت ساختمان به اطلاع کارفرما می‌رساند:

• توصیه می گردد چارچوب کلیه درها و پنجره ها نصب شده باشند.
• توصیه می گردد قبل از اجرای سیستم گرمایش از کف، عملیات گچ کاری انجام شده باشد (بهتر است عملیات گچ کاری و گچ بری سقف کاملاً به اتمام رسیده باشد و عملیات گچ کاری دیوارها تا یک متر مانده به کف بنا انجام شده باشد).
• عایقکاری سقف طبقه آخر با استفاده از عایق پلی اتیلن مشبک (XPE) به ضخامت 3 سانتیمترالزامی است.
• ترجیحاً توصیه میشود عایقکاری سقف طبقه آخر از زیر سقف انجام شود (شکل 1) ولی در صورت عدم امکان میتوان سقف طبقه آخر را از روی سقف عایقکاری نمود(شکل 2).

(شکل 1)
(شکل 2)


ب ) ملاحضاتی که مجریان سیستم گرمایش از کف باید در نظر داشته باشند:

1- قبل از اجرای سیستم گرمایش از کف

1-1 سیستم آبرسانی را با توجه به موارد ذیل انتخاب کنید:
• پروژه دارای سقف کاذب است
بهترین انتخاب، سیستم آبرسانی انشعابی کامل یا سیستم کلکتوری- انشعابی می باشد هر چند سایر گزینه ها نیزامکان پذیر است.
• پروژه دارای سقف کاذب نیست
بهترین انتخاب، سیستم آبرسانی کلکتوری کامل یا سیستم کلکتوری- انشعابی می باشد وسایر گزینه ها پیشنهاد نمی گردند.
• درصورت وجود سقف کاذب، اکیداً توصیه می گردد کلیه سیستم های لوله کشی آب، فاضلاب وسیستم
تاسیسات برق در سقف کاذب نصب گردند.
برای آشنائی بيشتر با انواع سيستمهای آبرسانی به دستور العمل نصب لوله های نیوپايپ مراجعه نمائید.

1-2 سیستم آبرسانی را مطابق دستور العمل نصب لوله های نیوپایپ نصب وتست نمائید.
1-3 لوله های ورودی به (خروجی از) کلکتور گرمایش از کف را مطابق دستورالعمل نصب لوله های نیوپایپ نصب وتست نمائید.
1-4 سیستم آبرسانی وهمچنین لوله های ورودی به (خروجی از) کلکتور گرمایش از کف در یک ماهیچه بتونی پوشانده شوند.
1-5 در صورتی که لوله های سیستم آبرسانی، فاضلاب وبرق روی کف نصب شده اند(یعنی ساختمان دارای سقف کاذب نمی باشد)کلیه لوله های مذکور درون یک لایه بتونی پوشانده شوند به نحوی که سطحی تراز برای نصب عایق سیستم گرمایش از کف فراهم گردد.
1-6 محل نصب عایق پیرامونی آماده گردد (پائین کلیه دیوارها به گونه ای باشد که چسباندن عایق پیرامونی به ارتفاع 10سانتیمتر به دیوار امکان پذیر باشد).

نصب سيستم گرمايش از کف
نصب کلکتور
برای نصب کلکتور رفت و برگشت در سیستم گرمایش از کف بهتر است از جعبه‌های کلکتور استفاده شود که در شکل زیر دو نمای جعبه و کلکتور روی آن نمایش داده شده است.
- استفاده از لوله‌های پلی پروپیلن جهت لوله‌های اصلی ورودی به کلکتورهای رفت و برگشت مجاز نمی‌باشد.

- توصیه می‌گردد لوله‌های اصلی ورودی به کلکتورها عایق کاری شود.
- توصیه می‌گردد شیر هواگیری اتوماتیک بر روی کلکتورهای رفت و برگشت در نظر گرفته شود.
• کلکتور سيستم گرمايش از کف مطابق شکل 3 نصب گردد.

توجه :
به هیچ عنوان مجاز یه نصب کلکتور مطابق شکل 4 نمی باشیم.

- جعبه‌های کلکتور در اندازه‌های 45*45 و 65*45 و 90*45 در نظر گرفته شده است.


کنترل سیستم گرمایش از کف توسط شیرهای دستی که روی کلکتور موجود است امکان پذیر است. همچنین می‌توان از شیرهای ترموستاتیک نیز استفاده نمود. این شیرها بر روی کلکتور نصب شده و با دریافت سیگنال از ترموستات مدار را قطع و وصل می‌نماید. بدین ترتیب کنترل هر مدار به صورت خودکار توسط ترموستات‌های اتاقی امکان‌پذیر است.
- لازم به ذکر است می‌توان از کلکتورهای ویژه SGP که مجهز به شیر هواگیری و شیر تخلیه می‌باشند و برای پروژه‌های کوچک و یا بزرگ با تعداد انشعاب‌های مختلف قابل دسترسی هستند استفاده نمود.
شیر بای پس: نوعی شیر مخصوص است که با اختلاف فشار جریان آب باز شده و جهت جلوگیری از فشار مضاعف به پمپ، استهلاک و تخریب آن استفاده می‌شود. همچنین باعث یکنواختی جریان آب برای به تعادل رسیدن مدارهای گرمایشی می‌گردد.

                                

عایقکاری

ـ ابتدا عايق پيراموني نصب مي گردد اين عايق که از جنس XPE می باشد باید پيرامون ديوارها، چهارچوب درها و ستونها و ديگر اجزا ساختمان كه در لايه بتن نفوذ مي كند نصب گردد. اين عايق به بتن اجازه انبساط مي دهد و از بوجود آمدن پل حرارتي به ديوارهاي خارجي جلوگيري مي نمايد.

   
ـ بر روي كف عايق خوابانده مي شود. حداقل ضخامت عايق كه از جنس XPE است 3cm و در صورتی که فضای زیر کف ساختمان سرد باشد حد اقل 4cm در نظر گرفته شده و چگالي آن مي باشد كه در هنگام طراحي سيستم گرمايش از كف مشخص مي گردد.




نصب لوله ها
• مطابق نقشه تهیه شده توسط مهندس طراح، تعدادی پاره خط (به عنوان خطوط راهنما) روی عایق رسم نمائید.
• مطابق نقشه تهیه شده توسط مهندس طراح وبا استفاده از خطوط راهنما، لوله ها را نصب نمائید.
• در فواصل 40 الی 50 سانتیمتر وهمچنین در میانه خم ها از بست های نگهدارنده استفاده نمائید.
• توجه نمائید که طول مدارها وفاصله بین لوله ها باید منطبق بر نقشه تهیه شده توسط مهندس طراح باشند.
• جهت خم نمودن لوله ها حتماً از فنر روکار یا لوله خم کن استفاده نمائید.

مراحل اجرای لوله گذاری در کف:



      

اتصال لوله ها به کلکتور
• در زمان اتصال لوله ها به منیفولد این اصل کلی را در خاطر داشته باشید:
همیشه آب گرم از کلکتور رفت خارج شده ودر ابتدا به مرزهای سرد وارد می شود وپس از عبور از مرزهای سرد وارد مرزها و سطوح نیمه سرد می گردد ونهایتاً به کلکتور برگشت می گردد.
• همیشه لوله ها را به گونه ای به کلکتور وصل کنید که لوله خروجی از کلکتور آب گرمتر را به مرز سرد برساند.

• برای تمام مدارها یک شیر مستقل نصب نمائید.
• همیشه کلکتور برگشت را بالاتر کلکتور رفت قرار دهید. این امر باعث می شود هوای موجود در آب با قابلیت بهتری از سیستم خارج شود.
• روی کلکتور بازگشتی، شیر هواگیری تعبیه نمائید.
• به علت تراکم زیاد لوله ها در نزدیکی کلکتور، لوله های ورودی نزدیک به کلکتور را عایقکاری کنید تا از انتقال بیش از حد گرما به سطوح نزدیک به کلکتور جلوگیری شود.
• مطابق شکل 5 قسمت خم شده لوله را در یک غلاف محافظ (ازجنس لوله پلیمری) قرار دهید.

     
(شکل 5)

تست سیستم لوله کشی گرمایش از کف

جهت اطلاع بیشتر قسمت آزمایش با گاز مبحث 14 مقررات ملی ساختمان صفحه 139 تقدیم می‌گردد.

آزمایش با گاز:
الف) آزمایش با گاز در مورد لوله‌کشی سیستم‌هایی ممکن است انجام گیرد که فشار آزمایش در آنها از 10 بار تجاوز نکند.
ب) آزمایش با گاز ممکن است با هوای فشرده، گاز ازت و یا دیگر گازهای خنثی انجام گیرد.
- آزمایش با گاز اکسیژن مجاز نیست.
پ) فشار آزمایش باید دست کم 1/25 برابر فشار کار طبیعی سیستم لوله‌کشی باشد.
- حداقل فشار آزمایش در هر حال نباید از 7 بار کمتر باشد.
ت) مدت زمان آزمایش با گاز دست کم باید یک ساعت پیوسته باشد.

عملیات بتن ریزی
پس از حصول اطمینان از اجرای صحیح سیستم - عملیات بتن ریزی تحت نظارت مهندسین انجام می شود.

- مجموع ضخامت ورقه بتن از روی عایق تا زیر کف پوش ( سنگ - کاشی - سرامیک ....) نباید کمتر از 3 سانتیمتر باشد. لازم به ذکر است برای ساخت ملات بتن باید از مصالح با دانه بندی ریز استفاده شود.( حداکثر اندازه دانه های مصرفی نباید از یک سانتیمتر بیشتر باشد)
- افزایش ضخامت ورقه بتنی تا 50 میلیمتر مشکلی برای سیستم گرمایش از کف ایجاد نمی کند.
- در هنگام اجرای ورقه بتنی حداقل به مدت 2 روز نباید دمای محیط از 5 درجه سانتیگراد کمتر شود.
- در 3 روز اول پس از اجرای ورقه بتنی باید از خشک شدن آن محافظت گردد.
- در طی 7 روز پس از بتن ریزی - ورقه بتنی نباید تحت بارهای بیشتر از وزن انسان قرار گیرد.
سیستم سرمایش از کف:
سیستم سرمایش از کف نیز همانند گرمایش از کف سیستم نوینی است که هدف را در سرمایش ساکنان ساختمانها قرار داده است . در این سیستم نیز شما بدون هزینه تاسیساتی مضاعف و با همان لوله کشی که برای گرمایش از کف قرار داده اید می توانید مسیر ورودی کلکتور را به تجهیزات(چیلرهای آپارتمانی) سرمایشی جدید SGP وصل کرده و سرمایش مطبوعی را در فصول گرم سال تجربه کنید.
پکیج وموتورخانه
• استفاده از پکیج یا موتور خانه برای تأمین انرژی مورد نیاز سیستم گرمایش از کف امکان پذیر است.

پکیج
• در صورت استفاده از پکیج برای تأمین انرژی سیستم گرمایش از کف، پکیج مورد استفاده باید دارای کنترل دو منظوره باشد ( کنترلر دمای آب سیستم گرمایشی مستقل از کنترل دمای آب گرم مصرفی باشد).

موتورخانه
• نصب پمپ سیستم گرمایش از کف روی مسیر برگشت به هیچ عنوان مجاز نمی باشد و الزاماً لازم است بر روی مسیر رفت ( وبعد از محل اتصال منبع انبساط به سیستم گرمایشی ) قرارگیرد.
• در صورت نصب پمپ در مسیر برگشت، امکان ورود هوا به سیستم از شیرهای هواگیری واتصالات آب بندی نشده بوجود آمده وهمچنین فشار مثبت در ورودی پمپ تأمین نمی گردد.
• طرح کلی موتورخانه توسط مهندس طراح تهیه می گردد ومعمولاً به یکی از دو صورت زیر است:

    

(شکل 6 ) طرح موتور خانه جهت تامين آب گرم سيستم گرمايش از کف با استفاده از مخزن مخلوط کننده


       
(شکل 7 ) طرح موتور خانه جهت تامين آب گرم سيستم گرمايش از کف با استفاده از مبدل حرارتی

هدف از ارائه این دو طرح ( شکل 6 و 7 ) تنها بیان مفا هیم اصلی می باشد و فقط تجهیزاتی نمایش داده شده اند که در جهت ارایه مفاهیم اصلی کاربرد دارند و تشخیص عملی بودن طرح در پروژه خاص و همچنین انتخاب تجهیزات تکمیلی که باید به کار گرفته شود بر عهده مهندس طراح است .


توجه: در هریک از طرحهای فوق معمولاً حجم مبدل یا تانک میانگیر(مخزن مخلوط کننده) به گونه ای در نظر گرفته می شود که همیشه حجمی برابر حجم آب موجود در لوله های گرمایش از کف ورایزرهای مربوطه در مبدل یا تانک میانگیر ذخیره شده باشد.
• اتصال مستقیم سیستم گرمایش از کف به یک دیگ آب گرم مجاز نمی باشد چرا که عملاً دیگ آب گرم به علت پائین بودن دمای آب بازگشتی از مدارهای سیستم گرمایش از کف در معرض آسیب ناشی از ایجاد تنشهای حرارتی قرار می گیرد و دستیابی به حداکثر ظرفیت حرارتی دیگ امکان پذیر نمی باشد.

راه اندازی
• مهمترین نکته در زمان راه اندازی، افزایش تدریجی دمای آب ورودی به سیستم گرمایش از کف می باشد به گونه ای که لوله ها، ورقه بتنی نصب شده و همچنین دیگ آب گرم تحت تنش حرارتی قرار گیرند لذا توصیه می گردد دمای آب در زمان راه اندازی از C˚ 25 بیشتر نباشد و روزانه فقط C ˚5 دمای آب ورودی افزایش یابد.