اولين «شهر زيردريا»
يك شركت ساختماني در ژاپن براي حل چالش «كمبود زمين»، مطالعه مبسوطي براي بهرهبرداري از عرصههاي آبي را آغاز كرده و با طراحي اولين «شهر زيردريا»، در نظر دارد بخشي از جمعيت متقاضي مسكن در اين كشور را تا سال 2035، در اعماق اقيانوس آرام، ساكن كند. هماكنون كمبود زمين براي تامين عرصه قابل ساختوساز، در برخي كشورها بخصوص در شهرهاي بزرگ و پرجمعيت، به چالش اصلي دولتها در برنامهريزيهاي حوزه اقتصاد مسكن تبديل شده است.
در اين ميان اثر پنهان فعل و انفعالات بازار زمين بر قيمت مسكن، عمده سياستگذاريهاي بخش مسكن را صرفا در محدوده خانهسازي و كنترل قيمت مسكن متمركز كرده است طوري كه ساماندهي بازار زمين چندان مورد توجه كشورها نيست. اين در حالي است كه «زمين» اصليترين نهاده در تامين مسكن به حساب ميآيد و مثلا در ايران بين 60 تا 70 درصد قيمت تمام شده مسكن را «بهاي زمين» تشكيل ميدهد. در اين ميان، ابعاد شهرها و طبيعت اراضي موجود در دنيا، امكان توليد زمين اضافه يا افزايش اساسي عرصههاي خشك را سلب كرده است. بررسيها نشان ميدهد: به رغم برخی محصولات کارخانهای و منابع طبیعی همچون درختان و جنگلها که با کاشت نهال میتوان آنها را تکثیر کرد، «زمین» جزو داراییهایی است که نه قابل تولید در کارخانه است و نه قابل تکثیر در طبیعت. همین ویژگی محدود بودن زمین است که موجب افزایش روزافزون ارزش آن میشود. در بسیاری از نقاط جهان کمبود زمین و رشد ناهماهنگ جمعیت، فشار زیادی را بر خریداران مسکن وارد میآورد. لندن، ملبورن و پاریس تنها نمونههایی از شهرهای جهان هستند که رشد قیمت مسکن در آنها تا حدود زیادی ناشی از کمبود زمین و رشد جمعیت است. اما به تازگی کشور ژاپن برای این مشکل خود راه حل جدیدی پیدا کرده است.
در ژاپن، يك گروه از معماران، به طرح «جايگزين زمين» دست يافتهاند. اين طرح در صورتي كه توسط متخصصان شهرساز در ژاپن عملياتي شود، قابليت تكرار در كشورهاي متصل به دريا را پيدا ميكند و بخشي از چالش «كمبود زمين» براي تامين مسكن را در آينده، مرتفع خواهد كرد. ما همواره شاهد بودهایم که افراد در خانههای بسیار بزرگ یا خیلی کوچک یا چیزی میان این دو زندگی کنند؛ اما هیچکس تاکنون زندگی در زیر آب را تا این سطح پیش نبرده است. یک شرکت معماری ژاپنی، طرحهای کامپیوتری از شهری که قرار است اولین شهر زیر آب دنیا باشد را منتشر کرده است. این شرکت ادعا میکند که این شهر میتواند به زودی یعنی تا سال 2035 ساخته شود. قطر این سازه عظیم و کرهای شکل، به اندازه طول بیش از چهار زمین فوتبال است و منابع آبی و برقی آن، در عمق دو مایلی در زیر دریا قرار دارند. این سازه تا ظرفيت 5 هزار نفر ساكن برای ساختوسازهاي مسكوني و غيرمسكوني نظير آپارتمان، شرکت و هتل، در اعماق آبهاي ژاپن را دارد. یک تصفیهخانه موسوم به «کارخانه زمین» در این سازه تعبیه میشود که دیاکسید کربن را بازیافت میکند و از آن اکسیژن به دست میآورد، فعلا فرض این است که این تصفیهخانه میتواند از طریق یک بندر ورود کشتی، وارد این سازه شود. به گزارش روزنامه آمريكايي «هافينگتون»، رئيس هياتمديره شرکت شیمیزو– طراح شهر زيردريا- چند روز پيش در یک نشست خبری اعلام کرد: در حالی که با بالا آمدن سطح دریاها بخشی از زمینهاي خشكي و عرصه قابل سكونت آسیب میبیند، هدف این پروژه «حداکثر استفاده» از فضای زیر آب است و در آینده نزدیک، برنامهای برای ساخت «سازه حلزونی شکل اقیانوس» وجود دارد، هرچند برای ساکنان آن، محلهایی برای ماهیگیری، تفریحگاه و میادین عمومی در نظر گرفته شده است و البته نباید سیستم رفت و آمد آبی درون خود سازه را نیز فراموش کنیم.