تدارکات آنلاین
صنعت ساخت و ساز از مهمترین صنایع در دنیای امروز است. با توجه به آمار کنفدراسیون انجمن بین المللی پیمانکاران (CICA) سهم صنعت ساخت و ساز در تولید ناخالص جهان 9 درصد تخمین زده شده است. خرید و تدارکات یکی از مهمترین فرآیندهابمنظور دستیابی به هدف های پروژه ساخت و ساز می باشد.طبق تعریف PMI مدیریت تدارکات پروژه، شامل فرآیندهایی ضروری برای خرید با دریافت محصولات، خدمات یا نتایج مورد نیاز از خارج از تیم پروژه است (PMI 2008). در پروژه های ساختمانی، خرید و تدارکات مواد اولیه، مصالح ساختمانی، نیروی انسانی، خدمات و تجهیزات و ... بخش عمده ای از فعالیت های تیم پروژه و از لحاظ هزینه مصالح ساختمانی و تجهیزات بخش عمده ای از هزینه های یک پروژه (بین 50 الی 70 درصد)، را به خود اختصاص می دهد. مقصود از خریددستیابی به موارد مورد نیاز پروژه، طبق زمان بندی و کیفیت مورد نیاز برای تحویل به موقعیت نهایی و به موقع به پروژه می باشد . امروزه با رشد تکنولوژی، به ویژه در زمینه تکنولوژی اطلاعات، ماهیت عرضه و تقاضا در حال تغییر است و جامعه و سازمان ها به صورت روزافزون تاثیر رقابت های شدید، فعالیت های تجاری جدید و نوآوری ها را مشاهده می کنند.
قریب به 40 سال است که از معرفی و پیدایش تکنولوژی سیستم های ارتباطی(ICT) در صنعت ساخت و ساز میگذرد اما هنوز این صنعت بسیاری از سودهای بالقوه این لوازم را بدست نیاورده است. این صنعت با سرعت بسیار کمی به استفاده از ICT و سیستم های مجازی مانند بازارهای الکترونیکی (e-Marketplaces) یا مناقصه های الکترونیکی (e-Tendering) پرداخته است .. در اقتصاد، بازار بعنوان یک مکان ملاقات مجازی بین عرضه و تقاضا تعریف میشود. بازار الکترونیکی به همین منظور شکل گرفته است. بازارهای مجازی مدلی از رابطه کسب و کار دو طرفه (Business to Business) بوده، که در آن فروشندگان و خریداران در دنیای مجازی (سایت های اینترنتی میزبان) میتوانند با یکدیگر ارتباط و همکاری داشته باشند.
تدارکات الکترونیکی (e-Procurement) بعنوان مهمترین عنصر برتری در عملکرد تجارت الکترونیکی برای شرکت های بزرگ می باشد. تکنولوژی تدارکات الکترونیکی بعنوان یک تکنولوژی طراحی شده برای تسهیل کردن دستیابی به کالا بوسیله یک سازمان بازرگانی و یا دولتی از طریق اینترنت تعریف میشود . تکنولوژی های تدارکات الکترونیکی که شامل برنامه های نرم افزاری، سایت های فروش مصالح و تجهیزات، B2B ها می باشند، بر اتوماسیون کردن گردش کاری، تحکیم و اعمال نفوذ قدرت هزینه های سازمانی و شناسایی منابع مناسب جدید از طریق اینترنت، تمرکز دارند. از امتیازات استفاده از این تکنولوژی می توان به دسترس بودن انواع محصولات صنعت ساخت، شرایط مشخص تحویل خدمات، مشخصات فنی محصولات، مقایسه قیمت و عملکرد عرضه کنندگان، کاهش هزینه های مدیریتی، کاهش قیمت مصالح، افزایش همکاری بین سازمان ها، افزایش در بهره وری و تولید محصول، افزایش شفافیت در قراردادهای خرید، افزایش کنترل و کاهش خطا در سفارش ها نام برد.
صنعت ساخت بعنوان یک صنعت فشرده اطلاعات و یکی از مهمترین صنایع هر کشور توسعه یافته شناخته می شود. این صنعت همواره با تغییرات شدیدی در طول حیات خود مواجه بوده است. با توجه به پیشرفت های تکنولوژی در دنیا، صنعت ساخت نیز از این امر مستثنی نبوده و از مزایای اینترنت و تکنولوژی نوین ارتباطی بهره برده است. تحقیقات گذشته نشان می دهد که ذی نفعان پروژه از تمام امتیازات و موقعیت های این سیستم های نوین آگاه نبوده اند . . اما در سال های اخیر تحقیقات گسترده ای در زمینه تدارکات آنلاین و بازارهای اینترنتی و مزایای آن شده است. در سال 2003، به کاربردهای بازرگانی الکترونیک در تدارکات مصالح ساختمانی پرداخته و سپس به مشکلات و معایب سیستم هایی که با بازرگانی الکترونیک سازگار نیستند پرداخته اند. آنها مزایای ارتباط بین کاربران و فراهم کنندگان را نشان داده و سپس دو سیستم کاربردی پیشنهاد داده اند.در سال 2003، سودها و ریسک های استفاده از این سیستم ها و نرم افزار های تدارکات را با استفاده از پرسشنامه های جمع آوری شده مورد بررسی قرار می دهند و به این نکته اشاره می کنند که این سیستم ها برای سازمان های بزرگ جذاب بوده و باعث کاهش هزینه و زمان در پروژه ها می شوند.. در سال 2004، در تحقیقی یک مدلی برای فروش مصالح تبیین نموده اند و در این مدل انواع سیستم های فروش را مورد بررسی قرار داده اند.در سال 2007، کاربردهای سیستم های بازرگانی الکترونیکی را آنالیز کرده و سیستمی کاراتر برای تبادل اطلاعات برای کشور چین پیشنهاد داده اند. در سال 2009، اثرات استفاده از بازارهای الکترونیکی را در صنعت ساخت مورد ارزیابی قرارداده اند و با مطالعه موردی بر روی یک سایت فعال در کشور شیلی با استفاده از پرسشنامه مشکلات استفاده از این تکنولوژی را مورد بررسی قرارداده اند. آنها همچنین مزایایی که شرکت ها بواسطه استفاده از این سیستم کسب می کنند را مورد بحث قرارداده اند. در سال 2012، بازاریابی الکترونیک در خاورمیانه را مورد بررسی قرارداده و با مطالعه موردی بر روی یک سایت در کشور کویت مزایای این سیستم را تشریح نموده اند.
با توجه به نوپا بودن تکنولوژی های تدارکات الکترونیکی در ایران، انجام تحقیقات دانشگاهی در زمینه بازارهای الکترونیکی در حوزه صنعت ساخت می تواند به ارتقاء صنعت ساختمان در کشورکمک بسزایی بنماید. در این راستا، مقاله حاضر به منظور بررسی تاثیر بازار های الکترونیکی بر مدیریت تدارکات پروژه های صنعت ساختمان کشور و به هدف شناسایی مولفه ها و کارکردهای یک بازار الکترونیکی کارآ و موثر بر مدیریت تدارکات پروژه های ساختمانی کشور که در قالب یک مدل ارائه خواهند شد، پیشنهاد گردیده است. بدیهیست این تحقیق مشخصه های یک بازار الکترونیکی از دیدگاه شرکتهای ساختمانی فعال در صنعت ساختمان کشور را مورد توجه قرار خواهد داد. در این تحقیق با استفاده از آرای خبرگان موانع و عوامل موفقیت مهم و حساس در پذیرش خرید الکترونیکی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
تدارکات آنلاین
در سیستم های سنتی ، تدارکات از روش های گوناگون ارتباطی برای تسهیل فرآیند تدارکات بین قسمت های مختلف بهره می برد. شیوه های ارتباطی شامل تلفن، فکس و اخیراً پست الکترونیکی و اینترنت می باشد.
پذیرش تدارکات آنلاین
در کشورهای در حال توسعه بعلت کوچک و متوسط بودن شرکت ها سطح آمادگی پایینی در مقابل اتخاذ کردن از مزایای تدارکات آنلاین در کارهای خود دارند. مقررات، قوانین وسیاستهای حمایتی دولت از مهمترین عوامل دراتخاذ تدارکات آنلاین توسط یک شرکت می باشد.سطح آمادگی شرکت ها عبارت است ازتمایل شرکت ها به سرمایه گذاری برای تدارکات آنلاین (درک مدیران) سیاست های حمایتی و کارهایی که برای اتخاذ تدارکات آنلاین بعنوان یک عملیات زیر بنایی و ظرفیت های لازم از جمله تکنولوژی ، منابع انسانی و منابع تجاری قبل از اتخاذ تدارکات آنلاین انجام می شود.