آسفالت به آن دسته از مخلوطهاي قير و مصالح سنگي انتخابي اطلاق مي‌‌شود كه براي روسازي سطح خيابانها و پياده‌روها به منظور پوشش و محافظت روسازي در مقابل عوامل جوي و جلوگيري از فرسايش سطح آنها مورد استفاده واقع مي‌شوند. بسته به نوع و دانه‌بندي مصالح مصرفي، نوع قير، روش حمل، ريختن، عمل آوردن و نهايتاً درجه مرغوبيت، آسفالت داراي انواع مختلفي به شرح زير است :

آسفالت با توجه به نحوه کاربرد و اختلاط، به سه دسته آسفالت گرم، آسفالت حفاظتی و آسفالت سرد تقسیم‌بندی می‌شود.

آسفالت گرم

آسفالت گرم به آن دسته از آسفالت‌هایی اطلاق می‌گردد، که در آن‌ها قیر و مصالح سنگی گرماگرم مخلوط شوند و گرماگرم پخش و متراکم گردند.

آسفالت گرم دارای انواع زیر می‌باشد:

1. بتون آسفالتی

این نوع از آسفالت دارای چند مجموعه اجرائی می‌باشد:

1. گرم مخلوط شونده و گرم اجرا شونده

2. این نوع مخلوط آسفالتی بتنی که گرم تهیه و گرم نیز اجرا شود تشکیل شده‌است از: قیر خالص (AC)، مصالح سنگی بد دانه بندی شده، مصالح سنگی خوب دانه بندی شده. در موقع اجرا، استفاده از میله استحکام نیز رایج می‌باشد.

3. سرد مخلوط شونده و سرد اجرا شونده

2. رلد آسفالت

3. آسفالت ماستیک

آسفالت‌ حفاظتی

آسفالت‌های حفاظتی به آن دسته از مخلوط‌های قیر و مصالح سنگی اطلاق می‌شود که جهت پوشش و محافظت راه در مقابل عوامل جوی به‌کار گرفته می‌شوند. آسفالت حفاظتی باعث جلوگیری از فرسایش سطح راه‌های شنی و یا آسفالته می‌شود. این آسفالت به سهولت اجرا می‌شود و ضخامت آن معمولاً تا 2.5 سانتی‌متر است.

البته آسفالت حفاظتی می‌تواند کاملاً قیر نیز باشد، که در این نوع از آسفالت حفاظتی مصالح سنگی به کار نرفته است و به نوعی آن را از مخلوط های آسفالتی نیز می‌توان جدا نمود. که هدف از ایجاد لایه حفاظتی و اختصاصا از این نوع آسفالت ایجاد یک لایه قیر بر روی مصالح سنگدانه است تا مصالح سنگی را به مخلوط آسفالتی که بعدا مورد استفاده قرار می‌گیرد بچسباند. در این نوع آسفالت نباید از قیری استفاده شود که به لایه سنگدانه نفوذ کند، اما باید آسفالت بالا را بچسباند.

سيل كت :

به نوعي آسفالت حفاظتي با ضخامت كم اطلاق مي گردد كه به منظور بهبود راه آسفالته (اعم از آسفالت گرم يا آسفالت سطحي يا انواع ديگر آسفالت) و نيز غير قابل نفوذ نمودن آن در مقابل نزولات جوي نظير برف و باران و غيره بكار برده مي شود. سيل كت شامل پخش يك لايه قير مخلوط با امولسيون قير توأم با مصالح و با بدون پخش مصالح باشد.

پريمكت :

اندود نفوذي به منظور آماده نمودن سطح راه شني جهت بخش قشر آسفالت آنجام مي گردد قير پريمكت كه در سطح راه شني پخش مي گردد در داخل خلل و فرج آن نفوذ نموده و علاوه بر تحكيم سطح راه شني سبب تسهيل چسبندگي قشر آسفالت به بدنه راه مي گردد.

تك كت :

پخش يك لايه بسيار نازك امولسيون قير روي سطح آسفالتي يا بتني به منظور آغشته نمودن سطوح مزبور و ايجاد و چسبندگي با قشرآسفالتي كه متعاقباً روي آن پخش مي شود اندود سطحي و يا تك كت ناميده مي شوند.

آسفالت رودميكس :

از اختلاط مصالح سنگي با قير مايع در سطح آماده شده را بدون گرم كردن مصالح سنگي ساخته مي شود از مزاياي اين نوع مخلوط استفاده از مصالح سنگي در كنار راه ريسه يا در نزديكي هاي انبار شده مي باشد مصالح سنگي آسفالت مخلوط بايد از سنگ يا شن شكسته يا شن و ماسه رودخانه اي و يا مخلوطي از آن دو تهيه شده باشد اين مصالح بايستي سخت،مقاوم و تميز باشند كه بوسيله مخلوط كننده اي نظير گريدر و يا لودر و يا هر وسيله مناسب ديگر در كنار راه تهيه مي شود.

آسفالت‌ سرد

آسفالت سرد (Cold Mix) به مخلوطی از مصالح سنگی و قیر مخلوط و یا امولسیون قیر گفته می‌شود که مواد اولیه آن در دمای محیط مخلوط شوند. در برخی انواع آسفالت سرد، ممکن است قیر بر حسب ضرورت گرم شود، اما سایر مصالح بدون گرم شدن با قیر مخلوط می‌شوند. آسفالت سرد به دو دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شود :

1. آسفالت سرد پیش ساخته (Plant Mixed cold mix)

2. ردمیکس (Road Mix)

انواع مصالح سنگی آسفالت

مصالح سنگی درشت

شامل ذرات درشت تر از الک شماره 8 (یا 10) است. این مصالح که معمولا از شن طبیعی و سنگ یا قلوه سنگ شکسته است، باید عاری از مواد پوشاننده سطح دانه‌ها (مانند لای یا رس) یا هر نوع ماده مضر دیگر که مانع چسبیدن قیر به ذرات می‌شود ذرات سست و کلوخه‌های گلی و سنگهای تجزیه شده باشد.

 ساییدگی این مصالح در 500 دور چرخش ماشین لوس آنجلس نباید از 40 برای آستر و از 30 برای رویه تجاوز کند. همچنین باید لااقل 60 درصد وزنی دانه‌های درشت ، حداقل در دو چشمه شکسته باشند. مقاومت اینگونه مصالح در مقابل عوامل جوی پس از 5 چرخه آزمایش با سولفات سدیم نباید از 8 درصد بیشتر باشد.

مصالح سنگی ریز

به مصالحی اطلاق می‌گردد که از الک شماره 8 می‌گذرند، ولی روی الک شماره 200 باقی می‌مانند. این مصالح از شکستن سنگ یا شن یا از ماسه طبیعی یا مخلوطی از آنها بدست می‌آیند. مصالح سنگی ریز ، باید تمیز و سخت و بادوام و تا حد امکان گوشه‌دار و عاری از پوشش رسی ، لای یا هرگونه مواد مضر دیگر ، که مانع چسبیدن قیر به ذرات می‌گردد، باشند. علاوه بر آن باید عاری از کلوخه‌های رسی و دانه‌های سست سنگهای تجزیه شده باشند. مقاومت این مصالح در مقابل عوامل جوی پس از 5 چرخه آزمایش با سولفات سدیم باید کمتر از 8 درصد باشد (افت وزنی کمتر از 8 درصد).

مصالح سنگی فیلر (پرکننده)

فیلر به دانه‌های ریزی از مصالح سنگی اطلاق می‌شود که از الک شماره 200 می‌گذرند. این ذرات باید عاری از مواد آلی و رس باشند. فیلر را می‌توان از شکستن و خرد کردن سنگهای مناسب بدست آورد. هرگاه فیلر موجود (حاصل از شکستن سنگ یا قلوه سنگ و شن) کافی یا مرغوب نباشد، می‌توان از گرد سنگهای آهکی ، آهک شکفته ، سیمان پرتلند یا سایر موارد معدنی مشابه که خمیرسان نباشند و با استاندارد کار وفق دهند، استفاده کرد.

فیلر مصرفی در آسفالت ، چه به صورت فیلر موجود در مصالح سنگی درشت و ریز و چه به صورت فیلری که احیانا جداگانه تهیه و به مخلوط اضافه می‌شود، باید به اندازه‌ای باشد که دانه بندی مصالح سنگی و فیلر به روی هم در حدود فرمول کارگاهی شود.

ویژگیهای فرآیند ، نکات فنی وشرایط عملیاتی :

یک کارخانه آسفالت پزی معمولاً از چند قسمت اصلی تشکیل می شود که عبارتند از :

• سیلوهای مصالح سنگی سرد

• سیستم انتقال و تسمه نقاله

• کوره خشک کننده

• غبارگیر

• سرندهای لرزنده

• سیلوهای مصالح سنگی گرم

• مخازن قیر مذاب

• مخلوط کن و کوره آسفالت

مصالح سنگی لازم برای پختن آسفالت بصورت اندازه های مجزا در سیلوهای هرمی شکل انبار می شوند . سیلوهای مصالح سرد از مرکز از گازهای سوخته شده جدا و در ته برج جمع می شوند .

در صورتیکه گرد سنگی که به این ترتیب بدست می آید از نقطه نظر کیفیت مناسب باشد به مخزن فیلر تکمیلی هدایت می شود تا بعداً مورد استفاده قرار گیرد .

فیلر لازم برای تهیه بتن آسفالتی به میزان لازم و بدون گرم کردن توسط بالابرنده ها از مخزن فیلر مستقیماً به مخلوط کن هدایت میشود تا مورد استفاده قرار گیرد .

دارای دریچه های مخصوصی هستند که با تنظیم آنها می توان مقدار و دانه بندی مصالح سنگی خارج شده از آنها را کنترل کرد .

مصالح سنگی خارج شده توسط تسمه نقاله و بالا برنده ها بداخل کوره خشک کن هدایت می روند . خشک کن دو عمل مهم یعنی خشککردن مصالح سنگی و گرم کردن آن را انجام می دهد . هر اندازه رطوبت مصالح بیشتر و درجه حرارت محیط پایین تر باشد مدت زمان بیشتری طول می کشد تا مصالح سنگی کاملاً خشک و گرم شود و دمای آن به حدود 170-130درجه سانتی گراد برسد .

 خشک کن کارخانه آسفالت از یک استوانه فولادی به طول 5 تا 12 متر و به قطر 1 تا 3 متر که محور آن با افق زاویه کوچکی می سازد تشکیل می شود . در جدار داخلی استوانه تعدادی پره طول تعبیه شده است که با دوران استوانه حول محورش این پره ها مصالح سنگی موجود در آن را بالا برده و در میان شعله های آتش و جریان هوای داغ که از انتهای خروجی خشک کن دوار به داخل آن دمیده می شود رها می کند . مصالح سنگی در اثر حرکت دورانی خشک کن از دهانه ورودی خشک کن به طرف دهانه خروجی حرکت کرده و در ضمن این حرکن خشک و گرم می شوند .

این سرند ها دانه های ریز و درشت مصالح سنگی را از یکدیگر جدا کرده و آنها را به طور جداگانه در سیلوهای مصالح سنگی گرم که تعداد آن معمولاً بین 2 تا 4 عدد است ذخیره می کند .

در انتهای خروجی خشک کن وسیله مکنده ای است که گرد و غبار ناشی از حرکت مصالح را مکیده و به برج غبارگیر هدایت می کند . در داخل غبارگیر که اغلب از نوع سیلک ون است ذرات گرد و غبار در اثر نیروی گریز عمل اختلاط مصالح سنگی ، فیلر و قیر در مخلوط کن صورت می گیرد .

این مواد با نسبت قیر مذاب بطور مداوم توسط تلمبه بادی قابل تنظیم وارد مخلوط کن می شود مخلوط کن آسفالت از دو نیم استوانه فلزی متصل به یکدیگر تشکیل می شود که هر یک مجهز به محوری هستند که در خلاف جهت یکدیگر می چرخند و به کمک پرده هائی که در طول این دو محور قرار دارند مصالح سنگی و قیر را مخلوط می کند