نکته: این مطلب در شماره مهر ماه مجله ایران آذین 1392، چاپ شده است.
برنامه ماه عسل، برنامه شبانه تلویزیونی و مناسبتی است که به طور زنده در زمانی خاص ( قبل از اذان مغرب به افق تهران) از شبکه سه سیما در ماه مبارک رمضان پخش می شود. برنامه ای که اولین بار، سال 87 روی آنتن شبکه سه رفت. یکی از تفاوت های عمده برنامه ماه عسل سال 92 با سال های قبل جدای از محتوای برنامه و مهمانان، اجرای دکور در سوله ای خارج از استودیوهای صدا سیماست. سوله ای حدودا 1500 متری با هشت ستون که فضای انتخاب شده برای طراحی دکور برنامه و فیلمبرداری تقریبا نصف این مساحت بوده است.
دکور برنامه امسال در زمینه ای کاملا تیره اجرا شده است با دکوری در مرکز و نورهای نقطه ای قرمز در اطراف. 12 ستون نگهدارنده بخش بالایی دکور هستند. بخش بالایی خود متشکل از قوسهایی بالای دکور است که آینه وار در بخش میانی نیز تکرار شده است و فرم گنبد و قوس های ایرانی را در ذهن تداعی می کند. کف دکورکه کمی بالاتر از سطح اصلی صحنه قرار دارد نیز تیره رنگ و با نقوشی ایرانی اسلامی است. دکور ثابت نیست بلکه بر خلاف دکور های معمول برنامه های تلویزیونی (غیر از مسابقات و برنامه های کودکان) حرکتی چرخشی دارد.
ایده های طراح برای دکور چه بوده است؟
پیمان قانعی در گفتوگویی با ایسنا، منظور از این دکور را، جهان شیشه ای که حس باز شدن دارد بیان کرده و دلیل سیاه و تاریک بودن فضای دکور را تداعی کردن خلاء و معلق بودن جهان دانسته است.
به گفته پیمان قانع همانگونه که در برنامه های سال های پیش ماه عسل نیز یک رنگ و فرم معرفی می شد، در سال 92 نیز سعی شده است دکور بی رنگ باشد و در کنار آن از رنگ های سیاه و سفید و یک رنگ طلایی که نشانه ای از شخصیت قهرمانانه و طلایی مهمانان برنامه هستند، استفاده شود. وی همچنین منظور از این دکور را نمادی از یک جهان شیشه ای می داند که حس دیده شدن و باز شدن دارد، جهانی که آدم ها درون آن می نشینند و از جهان خود حرف حرف می زنند. قانعی 12 ستون جهان شیشه ای دکور را نشانه 12 معصوم و همچنین قوس ها را شبیه به محراب های مسجد النبی می داند و به همین جهت معتقد است که دکور فرمی مذهبی و در عین حال کلاسیک دارد. وی همچنین در مورد چراغ هایی که در پس زمینه دکور دیده می شود گفته است: دوست داشتم این چراغها نشانی از این باشد که بالاخره هرجا چراغی روشن است از ترس تنهایی بوده است اینها هم آدمهایی هستند که ترس از تنهایی دارند ولی در بک گراندهایشان یک سری چراغهایی میبینند و امیدهایی به آینده دارند. خیلی تلاش کردم با این دکور المانهای این چنینی را نشان بدهم.
در مورد طرح کف دکور نیز توضیح داده شده است که طرح کف این دکور، طرح کف مسجد شیخ لطفالله خان است. ویژگی که این مسجد دارد انعکاس چند صدایی است صدایی که کوچک است اما انعکاس چندین برابری دارد این دکور هم همین طور است هر حرفی در آن زده میشود یک انعکاس 70 میلیونی برای همه آدمها دارد
آیا طراح با این دکور به ایده های خود رسیده است؟
نقطه قوت دکور ماه عسل 92 همان چراغ های ریز قرمز است که تداعی کننده خانه های شهر است.هر چند این فکر که هر چراغ روشنی از ترس تنهایی است کمی شاعرانه و غیر منطقی است اما ایده وجود چراغ در پس زمینه دکور سیاه و تاریک، جدید و ناب بوده است. این چراغ ها می توانستند رنگ دیگری داشته باشند و یا در ابعاد کوچک و بزرگ باشند یا حتی طرحی از کوچه و خیابان داشته باشند مانند زمانی که شهر را در شب و از روی ارتفاع می بینیم که همه شهر با همه شلوغی و آدم هایش خلاصه می شود در نقطه های نورانی، ثابت یا متحرک، کوچک و کمی بزرگتر.
دکور ماه عسل می توانست کاملا ثابت و ایستا باشد. چرخش دکور در این برنامه آن هم با سر و صدا، تقریبا بی مورد است! با توجه به فضای کافی سوله ای که دکور در آن قرار گرفته و تکنیک های فیلمبرداری احتمالا می شد از روش های دیگری این حس چرخش دکور که نمادی از جهان بوده است را به وجود آورد. نکته قابل انتقاد دیگر طرح های کف دکور است. همانگونه که در بالا بیان شد، طراح بیان کرده است که این نقوش از طرح های کف مسجد شیخ لطف الله الهام گرفته شده به این خاطر که این مسجد ویژگی انعکاس چند صدایی دارد، این دکور هم همین گونه است یعنی هر حرفی در آن زده میشود یک انعکاس 70 میلیونی برای همه آدمها دارد. به نظر می رسد طراح، مسجد امام اصفهان را با مسجد شیخ لطف الله اشتباه گرفته باشد. مسجد شیخ لطف الله که در میدان نقش جهان اصفهان و روبروی عمارت عالی قاپو واقع شده است به چند جهت دارای شهرت و حائز اهمیت است که انعکاس چند صدایی جزء هیچ کدام آنها نیست! این مسجد به علت اینکه نه دارای مناره است و نه دارای شبستان ورودی (حیاط) و همچنین ورودی آن پله میخورد، غیر طبیعی و متفاوت است. حل هوشمندانه و هنرمندانه جهت قبله[1] و همچنین کاشیکاری های معرق که از ازاره به بالا دیوار ها و همچنین زیر گنبد را می پوشانند و نیز رنگ خاص گنبد[2] از ویژگی های خاص این مسجد است. کف مسجد سنگ کاری شده و طرح های استفاده شده در کف دکور برنامه ماه عسل در اصل مشابه طرح های زیر گنبد هستند و نه کف مسجد! با این توضیح این نقوش مثلا می توانستند به جای کف در دیواره های دکور مورد استفاده قرار بگیرند و با شکلی دگردیسی شده به کف برسند.
نکته بعدی این که هر چند تلاش شده که دکور نمادی از جهان باشد که البته فرم نیمکره ای و همچنین محور عمودی زاویه دار آن خود گویای این مطلب است اما قوس ها و ستون ها تا حد قابل توجهی این ایده خوب را خدشه دار کرده اند و این نماد جهان که در فضای تاریکی معلق است بیشتر به فرمی پنجه مانند که مهمان ها و مجری در آن محبوسند شبیه شده است. مسئله دیگر که از نکات منفی این دکور است، نوع مبل ها و چراغ وسط آن است که با کلیت دکور نا متناسب و نا هماهنگ است. چراغ بی شک بدون وارد کردن آسیبی به کل دکور قابل حذف است و مبل ها با رنگ و فرمشان هویتی جداگانه و بعضا سلطه گر دارند در حالی که با توجه به مضمون و هدف از ساخت این برنامه که به شدت روی ویژگی ها، از خود گذشتگی ها، تحول های طول زندگی، توانمندی ها و روابط اجتماعی انسان ها تکیه دارد، مهمانان در دکور برنامه باید نقطه تمرکز بیننده باشند نه مبل های صورتی با دسته های طلایی و لوستر کریستال!
________________________________________
[1] بدین معنى که چون مسجد در ضلع شرقى میدان واقع است و خواه و ناخواه در ورودى مسجد به سمت مشرق میدان خواهد بود. اگر بنا بود مسجد را نیز به همین جهت مىساختند کارجهتیابى از لحاظ قبله مختلف مىشد. در اینجا با ایجاد یک راهرو که از ابتداى مدخل مسجد به سمت چپ و سپس به سمت راست مىچرخد بر این مشکل فائق آمدهاند یعنى اگر چه ساختمان مسجد در مشرق است و از نماى خارجى آن چنین بر مىآید که دیوار جبهه آن در جهت شمال به جنوب است لکن در همین محراب دیوار بنا شده که به سوى قبله است و وقتى به عظمت این فکر پى مىبریم که در بیرون مسجد اثرى از کژى و زاویه به چشم نمىخورد، اما به مجرد ورود ناچاریم قبول کنیم که صحن نسبت به نماى خارجى پیچشى دارد در صورتى که گنبد کوتاه این مسجد به علت مدور بودن جهت یا زاویه مخالفى نشان نمىدهد.
[2] گنبدی زیبا که در سپیدهدم به رنگ صورتی است، به هنگام نیمروز کرمی رنگ و در غروب خورشید رنگ آجری به خود میگیرد.