نظارت در ساخت و ساز شهری

در ساخت وساز شهری مهندس ناظر (حقیقی یا حقوقی) خود یک رکن محسوب شده و بدلیل اینکه  مقرراست پروژه به شکل سه عاملی انجام شود و با توجه به اینکه سابقه حدود نیم قرن دراین نوع ساخت و سازها دارد، دارای جایگاه شناخته شده ومعتبرمی باشد لیکن شرح وظایف آن به تفضیلی نظارت درطرح های عمرانی نیست، نظارت مقیم درساخت وسازشهری نداریم و نظارت عالیه نیزطبق قانون نظام مهندسی به وزارت مسکن و شهرسازی سپرده شده که آن وزارت خانه نیزدراین مورد وظایف خود را غالباً انجام نداده و در برخی موارد به سازمانهای نظام مهندسی ارجاع داده است.

ناظر در ساخت و ساز شهری مکلف است پیشرفت عملیات ساختمانی را طی مراحل ذیل به مقام رسمی ساختمان (شهرداری) ارائه نماید:

1.  فونداسیون

2.  اسکلت

3.  سقف ها (اگراسکلت بتنی باشد اسکلت و سقف هرطبقه جداگانه گزارش می شود).

4.  سفت کاری

5.  نازک کاری  و پایان مراحل

البته قبل ازشروع عملیات برگه شروع عملیات و پس از پایان عملیات برگه اتمام عملیات (مشهوربه برگه سبز) توسط ناظرتسلیم شهرداری می شود.

گزارشهای مرحله ای در فرم های تیپ، تکمیل و تسلیم شهرداری می گردد و درصورتی که مجری (مالک) دستورات مهندس ناظر را رعایت نمی نماید، می توان از شهرداری با ارائه فرم توقف عملیات ساختمانی درخواست جلوگیری از عملیات نمود و شهرداری ها مکلف به توقف عملیات توسط عوامل اجرایی خود می باشد.

توصیه: درحال حاضردر ساخت و ساز شهری نظارت حقیقی نمی صرفد.

بهتر است نظارت به صورت حقوقی انجام شود چون کارهای بزرگتری گرفته می شود و چون دستمزد ازطریق کارفرما به سازمان داده شده و سازمان به ناظر پرداخت می کند، دستمزد واقعی نصیب ناظرمی گردد.

نکته: مقرراست برای احداث هرساختمان 4 ناظرسازه، معماری، تأسیسات الکتریکی و تأسیسات مکانیکی وجود داشته باشد و یکی از ناظرها به عنوان ناظرهماهنگ کننده انتخاب خواهد شد که وظیفه ایجاد هماهنگی نظارت درعملیات مختلف ساختمانی را برعهده دارد، همچنین کنترل هزینه برعهده وی گذاشته شده است.

دستمزد ناظرهماهنگ کننده کمی بالاتراز سایر ناظران می باشد.

نکته طلایی:

راه اثبات کنترل توسط ناظر، تذکر و اخطار کتبی (3مرتبه) می باشد.

به چه کسانی و کجا تذکر داده می شود:

1.  مجری (اگرمجری نبود، به مالک تذکرداده می شود)

2.  مقام رسمی ساختمان

3. سازمان نظام مهندسی ساختمان       

4. اداره کار

ازبین 4 موردفوق به مجری (مالک) و مقام رسمی ساختمان حتماً تذکر و اخطار کتبی داده شود.

بنابراین برای اینکه ناظر در حاشیه امنیت قرارگیرد باید مستندسازی نماید. (Document سازی)

نحوه مستند سازی توسط ناظر

1. قرارداد: بین مالک و مهندس ناظر

مالک باید متعهد شود خود یا مجری ذیصلاحی که به کارمی گیرد تمامی ضوابط و مقررات ایمنی را رعایت کرده و در صورت بروز حادثه تمامی مسئولیت ها برعهده مالک است.

2. برگه شروع به کار:

در قسمت های خالی این برگه  2تا3 جمله طلایی بنویسید.

جملات: الف- مالک (مجری) متعهدبه رعایت مقررات ایمنی و اصول فنی می باشد.

ب- درصورت بروزهرگونه حادثه احتمالی، پرداخت غرامت و جبران تمامی خسارات و مسئولیتهای جزایی ناشی ازآن برعهده مالک است.

ج- مالک  یا مجری متعهد به رعایت مبحث 12 مقررات ملی ساختمان و آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی می باشد.

نکته: مالک پس از دریافت پروانه ساختمان نمی تواند کار را شروع کند و برای شروع ساخت و سازنیاز به برگه شروع به کارمی باشد که به ناظر تحویل داده شده است. ناظرپس از در یافت برگه شروع به کار از سازمان مربوطه ابتدا باید ازمحل بازدید نموده و مترکشی نماید و پس ازحصول اطمینان برگه را (با جملات طلایی فوق) تحویل مالک نماید تا کارشروع شود.

3. تحویل مبحث 12 مقررات ملی ساختمان واخذ رسید ازمالک یا مجری

4. گزارشهای مرحله ای به شهرداری:

در پشت گزارش مرحله ای قسمتی به نام توضیحات وجود دارد که درآن جملاتی را در مورد ایمنی به صورت اخباری و نه به صورت امری متذکرشوید.

مثلاٌ: رعایت اصول ایمنی به مالک (مجری) تذکر داده شد.

علل وقوع حوادث و راه کارهای آن به مالک تذکرداده شد.

مقررات ملی مبحث 12 جهت رعایت تحویل مالک یا مجری گردید. ( دقت کنید جملات هم به صورت خبری است)

5. تهیه وابلاغ دستورالعمل ایمنی:

مثلاٌ برای سقوط، پرتاب، واژگونی، فروریزش گود، آتش سوزی، برق گرفتگی، بریدگی، خفگی، آسیب چشم، مسمومیت و ... دستورالعمل تهیه می نماییم.

6. اخطار واقعی:

مثلاٌ وارد کارگاه می شویم و می بینیم که جوشکارزیر باران درحال جوشکاری است که دراین حالت خطر برق گرفتگی وجود دارد. که دراین حالت اخطارکتبی داده می شود و کارخوابانده می شود.

نکته: همیشه خواباندن کارصحیح نیست.

مثلاٌ دیده می شود که پیمانکارگودبرداری را به روش صحیح وبا ضوابط ایمنی انجام نداده است واحتمال فروریزش می رود دراین حالت نباید کاررا متوقف نمود زیرا گودبرداری که انجام شده وتوقف کارفقط زمان مناسب برای ریزش گود را فراهم می نماید و بهتراست سریعتر فونداسیون و اسکلت اجرا شود تا احتمال ریزش ازمیان برود.

گفته می شود که 2 هفته بعد از گودبرداری مهمترین قسمت آن است چون اگراحتمال ریزش وجود داشته باشد طی این 2 هفته اتفاق می افتد.