ایمنی حین اجرای پروژه (safety first)
دید پروژه ای شامل موارد زیرمی باشد:
- ایمنی
- کیفیت
- زمان
- هزینه
بُعد ارجح در دید پروژه ای ایمنی است.
آثارناشی ازایجاد حادثه:
اخلاقی، جزایی، حقوقی، حرفه ای
آثاراخلاقی:
براساس آمارسازمان بهداشت جهانی با ایجاد نقص عضو براثریک حادثه 3تا4 نسل (7 نسل) بعدازآن به مخاطره می افتند.
آثارجزایی:
به دنبال ایجاد حادثه مجازات وجود دارد.
مثلاً آثارجزایی (کیفری) ارتکاب جرم، مجازات می باشد.
مثلاً اگرقتلی اتفاق بیفتد:
انواع قتل به صورت های زیرمی باشد:
- عمدی
- شبه عمد که براثربی مبالاتی(بی احتیاطی)، عدم رعایت نظامات اداری و قوانین مربوطه
- خطا (با وجود رعایت قوانین واحتیاط های لازم قتل به وجودآمده
مثال قتل در رانندگی:
- عمدی (نداشتن گواهی نامه ورانندگی منجربه قتل)
- شبه عمدی (داشتن گواهینامه، رعایت نکردن قوانین وحادثه)
- خطا (داشتن گواهینامه، رعایت نمودن قوانین وحادثه)
آثارجزایی(کیفری) موارد ذکر شده فوق:
آثارجزایی جرم، مجازات می باشد
آثارجزایی قتل عمد، قصاص وقتل شبه عمد، دیه+1-3 سال زندان (99٪ حوادث ساختمانی شبه عمد تلقی می شود).
وآثارجزایی قتلی که براثرخطا صورت بگیرد، دیه می باشد.
آثارحقوقی: پرداخت خسارت وغرامت (که دیه بخشی ازآن است) برای مثال با ناقص شدن سرپرست خانوارباید حقوق آن تا آخرعمرپرداخت شود.
آثارحرفه ای: درصورت قصورپروانه اشتغال به کارمعلق می شودیا باطل می شود.
مسئولیت افراد درقبال ایمنی:
اگرنقش اجرایی داشته باشد (پیمانکار)،مسئولیت او رعایت (تهیه عوامل ایمنی) می باشد و اگر نقش نظارتی داشته باشد (مهندس ناطر- مشاور)، مسئولیت او کنترل (تذکرواخطارکتبی) می باشد.
علل وقوع حوادث
1-خطای انسانی (خطای آشکار)
2-خطای مدیریتی (خطای پنهان)
خطای انسانی (آشکار):
خطایی که کارگرمرتکب می شود که شامل علل زیراست:
1-آموزش ندیده است.
2-وسایل حفاظتی فردی (P.P.E) استفاده نمی شود.
P.P.E(Personal Protective Equip)
باید به طورمرتب مسائل حفاظتی و ایمنی آموزش داده شود وگوشزد گردد.
3-سهل انگاری یا خودنمایی
بهتراست کارگرهای سنین 25-16 سال در مناطق پرخطر به کارگرفته نشودیا اگربه کارمی گیریم از نظرروانشناسی روی آنها کارشود.
خطای مدیریتی (پنهان):که شامل علل زیرمی گردد:
1-عدم وجود تفکر4 بعدی (پروژه ای) که دررأس آن ایمنی قراردارد.
2-به ایمنی بها داده نشود.
ازنظرریالی باید 1-6 درصد پروژه برای ایمنی صرف گردد.
به طورکلی باید با هزینه و تفکردرست به دنبال حادثه رفت وگرنه حادثه به سراغ ما می آید.
3-سیستم تشویق و تنبیه اعمال نگردد(درایران حتماً باید پیاده شود).
برای مثال اگروسایل ایمنی به کارگرتحویل داده شود وآموزش هم انجام شود،هنگام مراجعه دیده شود ایمنی رعایت نمی شود:
اعمالی که بایدانجام شود:
1-باراول، تذکرمی دهیم.
2-باردوم، جریمه نقدی باید بپردازد.
3-بارسوم، اخراج صورت گیرد.
برای جریمه نقدی می توان 3 تا 4 برابرحقوق روزانه جریمه شود وپول بدست آمده صرف تشویق دیگران گردد.
4-واحد H.S.E تشکیل نگردد.
H.S.E(Health Safety Enviroment)
درپروژه های بزرگ واحد HSE شامل 2-3 نفرمی شود و درپروژه های کوچک یک نفربه عنوان مسئول کافی است.
درپروژه های خیلی کوچک خود پیمانکار ومسئول اجرابه عنوان مسئول HSEعمل می کند.
5-عدم اطلاع ازآثاراخلاقی،جزایی،حقوقی،حرفه ای
نکته: بعضی اوقات این دوبال 2 درجه ارتقاء پیدا کرده وزیرنظرمدیرپروژه فعالیت می کنند ولی چون این 2 بال ابزارهای سرپرست کارگاه هستند این عمل درست نیست که بالاترازآن قرارگیرند. با انتخاب یک سرپرست کارگاه مجرب می توان بالها را با اطمینان به ان سپرد.
علل وقوع حوادث درکارگاه های ساختمانی ازلحاظ تکنیکی (بانگاه آماری):
1-سقوط،پرتاب،واژگونی (65٪)
2-فروریزش گود (15٪)
3-آتش سوزی،انفجار،سوختگی(10٪)
4-برق گرفتگی (5٪)
5-سایر موارد (5٪)
1-سقوط، پرتاب، واژگونی(over turning) (65٪):
ایمنی تفکراست، بدین معنی که ابتدا درنظرمی گیریم کجاها امکان سقوط پرتاب وواژگونی وجود دارد و سپس تدبیر می کنیم.
اصول تخریب:
1-تخریب باید ازبالا به پایین انجام شود.
2-حمل نخاله (نخاله باید حمل شود نه اینکه پرتاب شود)
روشهای حمل نخاله:
-aاستفاده از کیسه و گونی(بهترین روش)
نکته: کیسه وگونی باید نهایتاً 20 کیلوگرم باشد تا کارگران مشکل جسمی پیدا نکنند، همچنین اگرنخاله ها آلوده کننده باشد(مانند آزبست،زباله های بیمارستانی و.....)حتما بایدازکیسه استفاده شود.
-b شوت(روش ایمن):
نکته:شوت نباید بیرون ساختمان نصب شود زیرا مهارآن برای جلوگیری ازواژگونی مشکل می باشد. چاله آسانسوربه شرطی که چهار طرف آن بسته باشد می تواند به عنوان شوت استفاده شود.
-cسرسره
اگر 45< α باشد باید سرسره سربسته باشد.
پرتاب به داخل:
نکات: ریختن نخاله طبقه به طبقه انجام می شود.
ارتفاع نخاله نباید ازیک سوم ارتفاع سقف بیشترباشد (معمولاً سقف ها 3 مترهستند بنابراین ارتفاع نخاله نهایتاً 1 مترباید باشد وهنگامی که به ارتفاع موردنظر رسید ابتدا نخاله را به طبقه پایین ترمنتقل کرده وسپس دوباره نخاله ریخته می شود) وگرنه سقف ریزش می کند.
-کنارنخاله هایی که درطبقه پایین ریخته می شود نباید دیواری باشد.
- درطبقه ای که نخاله ریخته می شود تردد افراد حتماً ممنوع گردد.
- سوراخها در طبقات نباید درامتدادهم باشند چون هنگام تخلیه ازطبقات برخورد کرده و کمانه می کند.
نکته:مسئله تیرمشترک هنگام تخریب یک ساختمان:
درحدود 30 سال پیش هنگامی که دوساختمان قراربود مجاورهم ساخته شود معمارتیرهای 2 ساختمان را مشترک می گرفته است زیرابا این عمل لنگر max دردهانه ها کاهش پیدا می کرده است :
وقتی تعداد دهانه ها زیاد می شود maxμ تقریباً نصف می شود.بنابراین از تیرهای شماره کمتر(معمولاًINPδ-12-14) استفاده می شده است.اگریکی ازدهانه ها درتیرمشترک تخریب شود یا به زبان دیگر باربرداری شودμ max در مابقی دهانه های آن تیرافزایش پیدا می کند
بنابراین هنگامی که ساختمان مجاوررا تخریب می کنیم،لنگر max تیرهای ساختمان همسایه افزایش پیداکرده وشکم می دهند وباعث ترک سقف می شود وحتی ممکن است تخریب شود.
این حالت درمواقعی بسیارخطرناک ترمی شود مثلاً ممکن است ساختمان مجاورتبدیل به مرکزی آموزشی شود یا تبدیل به انبارشود که بدین معنی است که بارزنده آن بسیاربیشتراز حالت مسکونی است. در این حالت با تخریب ساختمان بغل وباربرداری از تیرها چون maxµ دهانه ها افزایش پیدا کرده وبارزنده وارد برمابقی دهانه ها نیزبسیار زیاد است حتماً تخریب می شود.
بنابراین اگر2 یا چند ساختمان ازنظرطبقات ونما شبیه هم بودند احتمال تیرمشترک وجود دارد ونیازبه محاسبات مهندسی است تا ساختمان مجاورتقویت شود.برای مثال با تسمه کشی و تراشیدن گچ سقف وتقویت سازه. تمامی اعمال نیزباید قبل ازتخریب انجام شود وگرنه دیگرفایده نخواهد داشت.