انواع قالب یوبوت
انواع قالب یوبوت:
قالبهای یوبوت موجود در بازار ایران را می توان به چهار دسته تقسیم نمود:
قالب یوبوت تک
قالب یوبوت دوبل
قالب یوبوت اصلاح شده
قالب یوبوت پلی استایرن
قالب یوبوت تک:
این نوع قالب اولین نوع یوبوت استفاده شده در صنعت ساختمان می باشد و دقیقا مطابق با مشخصات اولیه ارائه شده به مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن است. ابعاد این قالب‌ها ۵۲ در ۵۲ سانتیمتر و به صورت یک تکه می‌باشند. این قالب‌ها دارای بندهایی در چهار طرف خود هستند که علاوه بر تعیین فاصله بین قالب‌ها بنا به سلیقه طراح، باعث حرکت کمتر یوبوت‌ها در هنگام بتن‌ریزی می‌گردد. وجود پایه‌های موجود در زیر قالبهای یوبوت با ارتفاع‌های مختلف باعث ایجاد لایه پایین با ضخامت‌های مختلف می‌شود و تعادل یوبوت را به دلیل قرار گرفتن کامل بر روی کف بر‌قرار میکند.
قالب یوبوت تک قالب یوبوت تک
قالب یوبوت تک
همانطور که در عکس های بالا مشاهده می‌کنید، زیر این قالب‌ها باز می‌باشد و درهنگام بتن‌ریزی و پس از ریختن لایه اول بتن به ضخامت حدود ۱۰ سانتیمتر، هوا داخل آنها محبوس شده و اجازه ورود بیشتر بتن را به داخل آنها نمی‌دهد.
از مزایای این نوع یوبوت می‌توان به هزینه تمام شده کمتر، سرعت بالای تولید و هزینه حمل کم به دلیل قرار گرفتن این قالب‌ها در داخل یکدیگر در زمان حمل و انبار، اشاره نمود.
بزرگترین عیب این قالب‌ها امکان ورود بتن به داخل قالب‌ها در صورت بتن‌ریزی نامناسب می‌باشد که در این صورت فرض اصلی طراحی سازه که وجود حفره‌های خالی در سقف می‌باشد زیر سوال می‌رود.
ورود بتن به داخل قالب‌ها در اثر بتن ریزی نامناسب
ورود بتن به داخل قالب‌ها در اثر بتن ریزی نامناسب
عیب دیگر این نوع قالب‌ها بتن‌ریزی در دو لایه است که ممکن است باعث ایجاد درز سرد افقی در بتن شود که از نظر آیین نامه‌ها مردود می‌باشد. همچنین با توجه به شکل قالب‌ها تمرکز تنش در حدفاصل لایه بتن پایین و تیر ایجاد شده در بین دو یوبوت به دلیل زاویه تند زیاد می‌باشد.
محل تمرکز تنش
قالب یوبوت دوبل:
این قالب‌ها که می توان از آنها به عنوان نسل دوم یوبوت نام برد، با افزایش تجربیات استفاده از این سیستم در ایران و بررسی‌های بیشتر مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ساخته شد. از آنجایی که ورود بتن به داخل یوبوت‌های تک باعث از بین رفتن فرض اولیه طراحی می‌گردد و با بررسی میدانی پروژه‌های مختلف اجرا شده با قالب تک توسط کارشناسان، مشخص شد در بسیاری از موارد بتن به داخل قالب یوبوت وارد شده است. لذا مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن در ضوابط جدید ارائه شده، بسته بودن حجم یوبوت از تمام جهات را اجباری دانسته و به متن زیر اشاره میکند:
قالبهای U‐Boot بايد به صورت احجام كاملاً بسته از هر طرف، توليد شوند تا از ورود بتن به داخل قالب جلوگيری به عمل آید.
بتن‌ريزي كل مقطع سقف شامل فضای زير، بين و بالای قالب‌ها بايد از آغاز تا پايان به صورت عملياتی پيوسته انجام شده و از به وجود آمدن اتصال سرد بين لايه‌ها احتراز شود.
این امر باعث تولید قالبهای دوبل با حجم کاملا بسته شد. شکل و ابعاد این قالب‌ها دقیقا مشابه قالبهای تک می‌باشد با تفاوت که از دوتکه بر روی هم ساخته می‌شوند.
قالب یوبوت دوبل قالب یوبوت دوبل
دوتکه بودن این قالب‌ها باعث می‌گردد حجم مورد نیاز در حمل و انبار کاهش یابد و هر قطعه در محل پروژه به صورت حجم بسته در می‌آید. از معایب این نوع قالب می توان به هزینه بالاتر تولید و زمان بر بودن آن اشاره نمود.
مقطع سقف یوبوت دوبل
قالب یوبوت اصلاح شده:
در بتن‌ریزی دال‌هایی که در آنها از قالبهای یوبوت تک و دوبل با ابعاد ۵۲ در ۵۲ سانتیمتر استفاده شده است، باید از بتن با روانی (اسلمپ) بالا به همراه فوق روان‌کننده استفاده نمود و همچنین ویبره کردن بتن جهت پرشدن زیر قالب‌ها باید با دقت بالا انجام شود. در غیر این صورت بتن به زیر قالب‌ها نفوذ نکرده و نتیجه آن، ایجاد حفره در زیر سقف می باشد.
یوبوت اصلاح شده با هدف برطرف نمودن این مشکل با ابعاد ۳۰ سانتیمتری تولید می‌شود. همچنین با توجه به حجم بسته قالب‌ها، امکان ورود بتن به داخل آنها وجود ندارد که این امر مطابق خواسته ضوابط اجرایی می‌باشد. تولید این قالب‌ها به صورت بادی بوده و در نتیجه هزینه کمتری به نسبت قالبهای تک و دوبل خواهند داشت.
قالب یوبوت اصلاح شده
یکی از معایب اصلی این قالب‌ها مصرف بتن بیشتر نسبت به قالب یوبوت دوبل می‌باشد. از آنجایی که حداقل فاصله بین قالب‌ها در ضوابط مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، ۱۰ سانتیمتر در نظر گرفته شده، به دلیل کوچکتر بودن قالبهای یوبوت اصلاح شده به نسبت قالب یوبوت دوبل، تعداد تیرهای ایجاد شده در یک سطح مشخص بیشتر و در نتیجه وزن آن نیز بیشتر می‌باشد.
نکته قابل تامل در خصوص قالبهای یوبوت اصلاح شده این است که بر خلاف بقیه سیستم‌های مشابه مانند کوبیاکس، پیش‌تنیده و یوبوت معمولی که دارای ضوابط خاص خود در سایت مرکز تحقیقات می‌باشند و در اکثر کشورهای اروپایی مورد بررسی و استفاده قرار گرفته‌اند، این سیستم نه تنها دارای ضوابط مخصوص به خود نیست، بلکه فقط و فقط در کشور ایران در حال استفاده می‌باشد!!!؟
نکته بسیار مهم دیگر ، عدم وجود پایه در یوبوت های اصلاح شده می باشد . این نکته باعث می گردد تا یوبوت های اصلاح شده مستقیما بر روی شبکه میلگرد پایین قرار گیرند که موجب می شود بتن اطراف میلگرد را نگیرد و میلگرد عملکرد سازه ای نداشته باشد .
محل قرار گیری میلگرد در لایه پایین دال با یوبوت دوبل
محل قرار گیری میلگرد در لایه پایین دال با یوبوت اصلاح شده
قالب یوبوت از جنس پلی استایرن:
این قالب‌ها از جنس پلی استایرن تولید می‌شوند. به دلیل توپر بودن این قالب‌ها امکان نفوذ بتن به درون آنها وجود ندارد.
در جهان پلی‌استایرن به صورت گسترده در اجزاء ساختمان استفاده می‌شود که استفاده اصلی از آنها جهت سبک‌سازی می‌باشد. در سال‌های اخیر مراکز علمی تمرکز خود را بر روی بررسی استفاده از پلی استایرن بیشتر نموده و برخی از معایب آن را عنوان نموده‌اند.
اولین آنها، تولید گاز سمی استایرن مونومر در دمای اتاق می‌باشد.علاوه بر این تعدادی از مطالعات انجام شده در دانشگاه پلی‌تکنیک میلان، این حقیقت را نشان داد که دال‌های سبکی که در میان آنها از پلی‌استایرن استفاده شده است، تحت گرمای زیاد ناشی از آتش‌سوزی بعد از ۲۰ دقیقه منفجر می‌شوند. علت این امر آن است که هوای گرم به داخل حفره‌های موجود نفوذ کرده و باعث افزایش تصعید می‌شود. ضمناً برای جلوگیری از انفجار دال، تولیدکنندگان دریچه‌ای جهت کاهش فشار داخل حفره‌ها و خروج گاز از آنها تعبیه نموده‌اند که این امر باعث انتشار گاز سمی در محیط می‌شود.
لازم به توضیح است که یوبوت‌های تک و دوبل به دلیل استفاده از پلی‌پروپیلن در هنگام آتش‌سوزی گاز سمی از خود منتشر نکرده و آزمایش ERI180 بر روی آنها انجام پذیرفته است. در خصوص یوبوت اصلاح شده هیچگونه بررسی برای آتش‌سوزی انجام نشده است.
