نارضایتی همگانی از وضعیت شهرسازی

اولین نشست تخصصی جامعه و تشکل‌های حرفه‌ای معماری و شهرسازی کشور، برگزار شد.

در این نشست وزیر راه‌وشهرسازی و معاونان وی برای اطلاع از نظرها و اظهارات کارشناسان، صاحب‌نظران و فعالان حوزه شهرسازی و معماری گرد هم آمدند و با بررسی برخی مشکلات موجود در این حوزه، برای همکاری بخش خصوصی و دولتی برای شناسایی مسائل، ارائه راهکار و رفع مشکلات حوزه معماری و شهرسازی اعلام آمادگی کردند.
نارضایتی همگانی از وضعیت شهرسازی

وزیر راه‌وشهرسازی در این نشست با بیان اینکه این روزها موضوع شهرسازی و معماری مبحثی بسیار جدی است که باید برای گرفتاری‌های آن چاره اندیشی شود، گفت: به‌رغم تلاش‌های بسیاری که طی سال‌های گذشته در این حوزه انجام شده است اما می‌بینیم که نتایج این تلاش‌ها مثبت نبوده و فکر نمی‌کنم کسی باشد که از این نتایج راضی باشد.
عباس آخوندی ادامه داد: همچنین به‌رغم هزینه‌های هنگفتی که در این حوزه صرف شده است تقریبا تمام شهرهای ما با مشکلاتی نظیر ترافیک، آلودگی هوا و... مواجهند و متاسفانه امروزه محیط شهرهای ما محیطی دلپذیر و دل‌انگیز نیست.
وی با بیان اینکه اگر می‌خواهیم در رفع مشکلات سهمی داشته باشیم باید برخی قیدها را کنار گذاشته و راحت‌تر و واقعی‌تر با هم گفت‌وگو کنیم، خطاب به تشکل‌های شهرسازی و معماری گفت: این موضوع که در حال حاضر در شهرها قوانین و مقرراتی بی ارج و قرب شده‌اند و همه چیز در یک معامله مادی قابل دادوستد شده است موضوع مهم و اسفباری است که باید مورد بررسی و چاره‌جویی قرار گیرد. آخوندی ادامه داد: از سوی دیگر ما همواره لیستی از اقدامات را برای خود تعریف می‌کنیم و در نهایت به راحتی اعلام می‌کنیم که نتوانستیم آنها را اجرایی کنیم و شرایط اجازه تحقق این اهداف را به ما نداد!
وی با طرح این سوال که باید تغییر را از کجا شروع کرد، افزود: براساس ایده‌هایی که در زمینه نظام حکمروایی شهری دارم، شاید فراتر از بحث طراحی شهرسازی و معماری لازم باشد در زمینه حکمروایی شهری تجدیدنظر کنیم.
وی افزود: شاید دو گانگی موجود در حکمروایی شهری و سیاسی در شهرهای ما باعث بروز بسیاری از مشکلات کنونی شده است. وزیر راه‌وشهرسازی با تاکید بر اینکه نمی‌توان مشکلات را در یک بستر بوروکراتیک و اداری حل و فصل کرد، گفت: لازمه رفع این مشکلات این است که ما در سطح جامعه با هم گفت‌وگو داشته باشیم، ابتدا سوالات درستی در این زمینه مطرح کرده و سپس بپذیریم همه اعضای این حرفه حق اظهار نظر، دخالت و موثر بودن در فرآیندهای شهرسازی و معماری را دارند.
فقر شهری را به رسمیت بشناسیم
آخوندی با بیان اینکه برای اصلاح و بهبود فرآیندها نیاز به نوعی اجماع ملی داریم، خاطرنشان کرد: در جامعه با فقر شهری مواجهیم و باید این فقر شهری را بپذیریم، به رسمیت بشناسیم و برای آن در ایران راه‌حل پیدا کنیم.
وی تمرکز اکثریت جمعیت شهری ایران در چند کلان‌شهر را معضل بزرگی عنوان کرد و گفت: نیازمند نوعی تغییر انگاره به شهرهای ایران هستیم، شهرها باید بخشی از منافع ملی باشندو باید به گونه‌ای شود که تعلق محلی مانع از بروز مشکلاتی مانند از بین رفتن باغات شود، امری که در حال حاضر در شهرهای کشور وجود ندارد. وزیر راه وشهرسازی همچنین اظهار کرد: این وضعیت در حمل‌ونقل کشور هم وجود دارد و هر چند گفته می‌شود ایران در چهار راه ترانزیت قرار دارد و می‌تواند درآمد چندین هزار میلیارد تومانی داشته باشد اما مشاهده می‌شود که ما هنوز حمل‌ونقل ترکیبی نداریم، امنیت حمل‌ونقل ما پایین است و برای داشتن همین‌جاده‌هایی که امروز داریم حداقل نیازمند بودجه‌ای 200 هزار میلیارد تومانی هستیم. وی تاکید کرد: باید نوعی گفت‌وگوی سازمان یافته اجتماعی ایجاد کنیم که بتوانیم راندمان بیشتری را در دو بخش خصوصی و دولتی داشته باشیم.
درخواست تشکل‌های شهرسازی از وزیر
در این نشست نمایندگان تشکل‌های حرفه‌ای شهرسازی و معماری ضمن تشریح دغدغه‌ها و مشکلات خود، به برخی آسیب‌های موجود در حوزه شهرسازی و معماری اشاره کردند.
اعضای این تشکل‌ها با بیان اینکه شهر، دولت و بخش خصوصی سه وجه مهم و اثرگذار در این زمینه هستندخواستار برقراری جریان آزاد اطلاعاتی و کاهش مسائل و اسناد محرمانه شهری شدند که در نهایت چیزی جز رانت به همراه نمی‌آورد.
به گفته نمایندگان این تشکل‌ها ایجاد فضای پاسخگویی متقابل جهت بهره‌گیری مناسب از منابع و سرمایه ها، ایجاد نظام پایش در اسناد به‌منظور آزمون درستی طرح‌ها و نحوه اجرای آنها، طراحی و در اختیار داشتن اسناد مساله محور به جای پروژه محور، باور نیاز به نیروهای متخصص، احترام به اسناد تعیین کننده و قراردادهای فی مابین و همچنین تضمین امنیت شغلی مشاوران شهرسازی و معماری در کنار امکان دسترسی به مدیران محلی، برخی از مهم‌ترین نیازمندی‌های موجود در حوزه شهرسازی و معماری است. نمایندگان تشکل‌های حرفه‌ای شهرسازی و معماری با طرح این سوال که چرا طرح‌های شهرسازی ما به گونه‌ای است که برنامه‌ریزی‌ها برای کارهایی انجام می‌شود که نباید آنها را اصولا انجام دهیم افزودند: نتیجه کارهای عمرانی که بخش عمومی یا دولتی آن را انجام می‌دهد در نهایت به جامعه باز نمی‌گردد، به عنوان مثال شایعه احداث خیابان در یک مکان قیمت املاک را در آن مکان چندین برابر افزایش می‌دهد اما این ارزش افزوده در نهایت به جامعه بازنمی‌گردد.

پیشنهاد ایجاد نظام فنی و اجرایی شهرسازی و معماری

نمایندگان تشکل‌های حرفه‌ای شهرسازی و معماری با تاکید بر ضرورت تلاش برای احیای حرفه شهرسازی و معماری در کشور خواستار تشکیل نظام فنی و اجرایی شهرسازی و معماری به‌منظور تداوم بخشی همکاری‌های مربوط در قالب یک سازمان منسجم و امکان سنجش نتایج آن در فواصل زمانی مشخص شدند. آنها با بیان اینکه بخش دولتی می‌تواند در سطوح مختلف ابزاری، مدیریتی و سیاست‌گذاری از توان بخش خصوصی بهره‌گیری کند، توجه به نقیصه‌ها و اولویت دادن به آنها به‌منظور حل و فصل مسائل موجود از دریچه توان فنی و مهندسی و همچنین انضباط بخشی به تعاملات فی‌مابین دولت وبخش خصوصی را از مسائل مهمی عنوان کردند که لازم است در این تعامل به آنها توجه شود.
مجوز قانونی برای تعدی به شهر!
تشکل‌های حرفه‌ای با انتقاد به برخی تبصره‌های به ظاهر قانونی که اجازه تعدی به شهر را برای برخی ارگان‌ها و نهادها صادر می‌کند از وزارت راه‌وشهرسازی خواستار اصلاح این قوانین شدند.
ایجاد نظام مستقل شهرسازی و معماری به عنوان ضرورتی مطالعه شده طی دهه‌های اخیر از دیگر پیشنهادهای صاحب‌نظران معماری و شهرسازی کشور به وزیر راه‌وشهرسازی بود.
ایجاد نظام حرفه‌ای شهرسازی مبتنی بر حقوق اجتماعی
وزیر راه‌وشهرسازی پس از اظهارنظرهای نمایندگان تشکل‌های حرفه‌ای شهرسازی و معماری کشور با تاکید براینکه مشکلات مهندسی را باید در چارچوب اجتماعی حل کرد، گفت: در شرایط کنونی نیازمند نظام حرفه‌ای مبتنی بر حقوق اجتماعی هستیم.
وی با بیان اینکه نمی‌توان به مشکلات مهندسی و مسائل مربوط به آن تنها در چارچوب فنی نگریست، افزود: مهندسی مفهومی نیست که بتوان آن را از جامعه جدا کرد؛ چرا که خدمات آن در بستر اجتماعی عرضه می‌شود و باید با مردم، شهرداری، مالکان و دولت ارتباط برقرار کند.
وزیر راه‌وشهرسازی با تاکید براینکه مسائل مهندسی را باید در چارچوب اجتماعی مطرح کرد، ادامه داد: جا انداختن این موضوع که مهندسان فارغ از تخصص خود، شهروندان این جامعه هستند کار دشواری است، چراکه خود آنها نیز تاکنون دنبال چنین موضوعی نبوده‌اند.
وی از نحوه تایید صلاحیت مهندسان انتقاد کرد و گفت: سوال اینجا است که چرا یک دستگاه یا نهاد دولتی باید مسوول صلاحیت دادن به مهندسان باشد.از سوی دیگر باید پرسید اگر فرد یا بنگاهی نتوانست به تعهدات خود عمل کند آیا دستگاه صلاحیت‌دهنده پاسخگو خواهد بود. چنین مسائلی نشان می‌دهد که در بحث مهندسی، خانه از پای بست ویران است. آخوندی تصریح کرد: به نوعی نظام حرفه‌ای متکی بر حقوق اجتماعی نیاز داریم که علاوه‌بر دادن صلاحیت، پاسخگویی، مسوولیت اجتماعی و منافع فردی را نیز تضمین کند.
نقشه‌ای را که می‌داند خلاف است امضا می‌کند
وی اظهار کرد: زمانی که در سال 1374 دنبال تصویب قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان بودیم، سازمان برنامه و بودجه وقت و نظام فنی و اجرایی با آن مخالفت کرده و شرط موافقت خود را خارج شدن پروژه‌های دولتی از شمول این قانون بر می‌شمردند.
البته چنین خواسته‌ای آن زمان از سوی جامعه فنی نیز که پروژه‌های دولتی زیادی را در دست اجرا داشتند، حمایت شد اما امروز که تعداد پروژه‌ها کم شده، ماجرا نیز تغییر کرده است.
وزیر راه‌وشهرسازی با تاکید براینکه اگر واقعیت‌ها را نپذیریم، شروع به اصلاح نخواهیم کرد، ادامه داد: با بحث یکپارچه سازی نظام مهندسی موافقم اما پیش از آن باید مهندس حرفه‌ای که مسوولیت اجتماعی اقدامات خود را می‌پذیرد و به جامعه پاسخ می‌دهد را ایجاد کنیم. آخوندی با بیان اینکه وقتی مهندسی زیر نقشه‌ای که می‌داند برخلاف حقوق سایر شهروندان است را امضا می‌کند، چگونه می‌تواند بگوید من صلاحیت‌دارم، خاطرنشان کرد: اولین هسته صلاحیت حرفه‌ای، تعریف درست یک مهندس حرفه‌ای است.

نظر بدهید: