هوشمند سازی خانه
راهنمای کاربردی خانه‌های باهوش
چه طور خانه‌ام را هوشمند کنم؟
ممکن است شما سال‌ها در منزلی سکونت دارید که امکانات بسیار معمولی دارد حال برای افزایش آسایش و راحتی و همچنین بهره‌گیری از مزایایی دیگری همچون جلوگیری از هدر رفت انرژی تصمیم به هوشمندسازی آن بگیرید و اساسا به این سوال برسید که آیا هوشمند کردن این خانه امکان‌پذیر است یا خیر؟
باید بگوییم هوشمندسازی خانه‌های غیر هوشمند امکان‌پذیر است، اما هزینه‌های بالایی دارد و هم زمانبر و نیازمند بازسازی منزل است؛ چرا که سیستم کابل کشی سیستم هوشمند با سیستم‌های کابل کشی متعارف در ساختمان‌ها بسیار متفاوت است. از سوی دیگر در صورتی که مایل به تخریب و بازسازی نباشید باید سیم‌کشی‌های جدید را به صورت روکار انجام دهید که این کار نمای زشتی به ساختمان می‌دهد؛ بنابراین در خانه‌های مسکونی توصیه نمی‌شود. به همین دلیل هوشمندسازی کمتر روی خانه‌های ساخته شده انجام می‌شود مگر با استفاده از تجهیزات بی‌سیم آن هم به صورت محدود.
بنابراین پیشنهاد ما چندان برای هوشمندسازی خانه‌های ساخته شده نیست، مگر اینکه بازسازی صورت بگیرد. در صورتی که کسی مایل به بازسازی خانه خود و هوشمندسازی آن باشد هزینه هوشمندسازی درست مانند هزینه ساخت یک خانه هوشمند خواهد بود؛ یعنی متری حداقل 100 هزار تومان هزینه علاوه بر هزینه معمول ساخت یک واحد مسکونی.
اما یک نکته مهم برای آغاز هوشمندسازی واحدهای مسکونی این است که اساسا بدانیم از چه محصولاتی بهتر است استفاده کنیم.
چه سیستمی را برای هوشمندسازی خانه خود انتخاب کنیم؟
یکی از مهم‌ترین چالش‌ها برای هوشمند سازی ساختمان انتخاب یک سیستم مناسب می‌باشد. تنوع این سیستم‌ها در بازار از یک طرف و ورود جدید این تکنولوژی به بازار ایران و عدم شناخت مشتریان از آن از طرف دیگر باعث سردرگمی آنها در انتخاب یک سیستم هوشمند می‌شود؛ بنابراین در اینجابه معرفی بیشتر این سیستم‌ها پرداخته و سعی خواهیم کرد که به شما در انتخاب آنها کمک کنیم.برای این مهم ابتدا باید با نحوه کارکرد این سیستم‌ها آشنا شویم.
پروتکل ارتباطی تجهیزات:
سیستم‌های هوشمند، تجهیزاتی بر اساس کنترلرهای کامپیوتری می‌باشد و کارکرد آنها با سیستم‌های متعارف متفاوت است. در این سیستم‌ها تجهیزات بر اساس تبادل اطلاعات با یکدیگر عمل می‌کنند. به عنوان مثال هنگامی که یک سنسور حضور، حضور شخصی را حس کرد اطلاعاتی مربوط به اینکه حضور یک شخص شناسایی شده را به عملگر مربوطه ارسال می‌کند و آن عملگر براساس برنامه‌ریزی انجام شده قبلی فرمانی را اجرا می‌کند که می‌تواند روشن کردن یک لامپ باشد یا غیره.جهت اینکه تجهیزات مختلف بتوانند اطلاعات را تفسیر کنند باید از یک زبان یا پروتکل مشترک استفاده کنند. بنابراین نیاز به استفاده از استانداردهای مشخص در تجهیزات استفاده شده در یک ساختمان می‌باشد. در حال حاضر استانداردهای متفاوتی جهت ساختمان‌های هوشمند وجود دارد که به دو گرو ه تقسیم می‌شوند یک گروه استانداردهای اختصاصی (proprietary) می‌باشند به این مفهوم هر شرکت تجهیزات را براساس استاندارد مختص به خود تولید می‌کند و در صورتی که از تجهیزات آن شرکت جهت هوشمند سازی ساختمانی استفاده گردد لزوما همه تجهیزات باید از همان شرکت تهیه شوند، چون تجهیزاتی که از آن استاندارد استفاده نمی‌کنند قابلیت ارتباط با سایر تجهیزات را نخواهند داشت. این یک مشکل بزرگ در یک ساختمان هوشمند می‌باشد فرض کنید شما مجبورید در ساختمان خود تنها از تجهیزات یک شرکت مانند کلیدها، سنسورها، سیستم‌های صوتی، نرم افزارها، عملگرها و... استفاده کنید این مساله انتخاب‌های شما را بسیار محدود خواهد کرد ضمن اینکه ممکن است عملکرد شما در ایجاد یک ساختمان هوشمند محدود گردد و مساله بسیار مهم‌تر اینکه شما مادامی که این ساختمان را دارید به شرکت مزبور وابسته خواهید بود. کیفیت و کارکرد درست محصولات آن شرکت را چه کسی تضمین می‌کند؟ در صورتی که آن شرکت تولید یا خدمات خود را به هر دلیل متوقف کند چه خواهید کرد؟ آیا می‌خواهید همه سیستم را در صورت بروز مشکل عوض کنید؟ این یک هزینه گزاف را به شما تحمیل خواهد کرد. مشکلاتی از این قبیل مساله مهمی در ایجاد یک ساختمان هوشمند می‌باشد تا آنجا که حتی ممکن است بهتر باشد از ایجاد یک ساختمان هوشمند صرف‌نظر نمود. لذا استانداردهای باز جهت ساختمان‌ها به وجود آمد. استاندارد باز استانداردی است که در اختیار عموم شرکت‌ها قرار دارد و همه شرکت‌ها می‌توانند محصولاتی براساس قوانین ارتباطی آن طراحی و تولید کنند. با توجه به اینکه یک استاندارد باز وابسته به هیچ شرکت خاصی نمی‌باشد بنابراین مشکلات ذکر شده وجود نخواهد داشت همچنین کلیه استانداردهای باز دارای انجمن‌هایی هستند که بر همه محصولاتی که براساس آن استاندارد تولید می‌شوند نظارت کرده و برای آنها تاییدیه صادر می‌کنند، بنابراین برای شما هیچ جای نگرانی از لحاظ کیفیت و صحت کارکرد در محصولاتی که دارای استاندارد باز می‌باشند نخواهد بود. از مهم‌ترین استانداردهای باز در اتوماسیون ساختمان می‌توان استانداردKNX ، X10 ، BACnet، LONWORK و ... را نام برد. BACnet و LONwork استانداردهایی هشتند که مربوط به سیستم‌های BMS می‌باشند و عموما در ساختمان‌های بزرگ و سیستم‌های پیچیده‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند که به علت گستردگی در شماره‌های بعدی به معرفی بیشتر آنها خواهیم پرداخت. همچنین استانداردهایی مانند enocean و Zigbee جهت کنترل بی‌سیم ساختمان‌ها استفاده می‌گردند.
از مهم‌ترین استانداردها در هوشمند سازی ساختمان KNX می‌باشد. تنوع شرکت‌ها در این استانداردها اطمینان خاطر و تنوع زیادی را به شما در انتخاب محصول می‌دهد شما می‌توانید محصولات شرکت‌های مختلف را براساس طراحی، قیمت، امکانات و... بدون هیچ نگرانی انتخاب کنید. همچنین با توجه به تست‌ها و استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای که جهت محصولات بر اساس KNX مورد استفاده قرار می‌گیرد شما می‌توانید با خیالی آسوده و راحت از لحاظ کیفیت و کارکرد این محصولات اقدام کنید. به این نکته دقت داشته باشید که ممکن است قیمت بالاتری در خرید محصولات KNX بپردازید ولی یقینا مزایای حاصل از آن خیلی بیش از محصولاتی است که براساس استانداردهای اختصاصی کار می‌کنند. پس اگر می‌خواهید ساختمان یا خانه‌ای هوشمند داشته باشید KNX بهترین گزینه می‌باشد. هم اکنون شرکت‌های مختلفی در ایران این محصولات را ارائه می‌دهند و کارشناسان خبره ای هم در کشور جهت راه اندازی آن وجود دارند که شما با مشاهده مدرک و سابقه آنها می‌توانید با خیالی آسوده کار را به آنها بسپارید. سیستم‌های با پروتکل اختصاصی گاه تا بیش از 50 درصد ارزان‌تر در بازار به فروش می‌رسند. اگر می‌خواهید می‌توانید با ریسک خودتان از آنها استفاده کنید.
در صورتی که می‌خواهید خانه خود را با حداقل هزینه هوشمند کنید محصولات با استاندارد X10 انتخاب مناسبی خواهند بود. در شماره بعدی به معرفی بیشتر این سیستم‌ها خواهیم پرداخت.
